گزارش جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به محضر حضرت امام در دیدار اعضای جامعه مدرسین با ایشان
در تاریخ ۲۶/۰۳/۱۳۶۱
بسم الله الرحمن الرحیم
محضر محترم استاد بزرگوار حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی
رهبر کبیر انقلاب اسلامی‌ایران دام ظله العالی
با عرض سلام و آرزوی سلامتی و طول عمر و صحت کامل وجود آن حضرت، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که افتخار دارد از شروع نخستین جرقه‌های انقلاب اسلامی‌سعی کرده بدنبال شما قدم بردارد و به مقدار امکان برای پیشرفت و پیاده شدن اسلام عزیز از هیچ کوششی دریغ ننماید، هماره مشتاق و آرزومند است که اگر از فیض درک حضور شما در حوزه قم محروم گشته هر چند یک بار ولو برای زمانی کوتاه به این موهبت نائل آید و از نزدیک به عرض سلام موفق شود که این سعادت امروز نصیب شده و خدا را بر آن شکر می‌گوید، و فرصت را مغتنم شمرده بعضی از امور مهمه را که جامعه در ماههای اخیر در جریان آن قرار داشته حضورتان گزارش می‌نماید.
الف ـ طرحهای اقتصادی
همانطور که به عرض عالی رسیده دولت جمهوری اسلامی ایران مدتی است که برای تعیین و تشکیل زیر ساخت اقتصادی کشور مشغول مطالعه بوده و کمیته‌هایی در سازمان برنامه و بودجه در باره آن بررسی نموده و طرحهایی ارائه داده‌اند که هم اکنون در شورای عالی اقتصاد مطرح می‌باشد.
جامعه مدرسین پس از مطالعه طرحهای مزبور و نقاط ابهام و اشکالاتی که در آنها مشاهده می‌نمود، با مقام محترم ریاست جمهوری و ریاست محترم مجلس شورای اسلامی در یک جلسه مشترک مذاکراتی انجام داده و قرار شد تعدادی از نمایندگان جامعه در شورای اقتصاد شرکت نمایند، که این کار نیز چندین هفته انجام گرفت؛ ولی در مجموع با مذاکراتی که در زمینه مسائل اقتصادی انجام شده و با طرحها و عملکردهایی که مشاهده می‌شود، نگرانیهایی برای ما بوجود آمده که به محضر مبارک عرض می‌نماییم و از آن امام بزرگوار تقاضا داریم جداً روی آن مطالعه فرمایند.
۱ـ بدون شک نابسامانیها از نظر اقتصادی که میراث زمان طاغوت است وجود دارد که باید به نفع مستضعفین حل شود ولی همانگونه که خود حضرتعالی بارها و بارها تذکر فرموده‌اید، این مسائل حتماً باید در چهارچوبه قوانین اسلام باشد. و بحمدالله فقه اسلام از این نظر کاملاً غنی است؛ ولی متأسفانه بعضاً مجذوب طرحهایی می‌شوند که قبلاً توسط رژیمهای سوسیالیستی ارائه و اجراء شده و احیاناً از آرمها و خصلتهای شناخته شده آنگونه کشورها بشمار می‌آید و البته سعی می‌شود که با تغییرات مختصری با مسائل شرعی تطبیق داده شود که برای مثال قسمت عمده طرح زیر ساخت اقتصاد را طرح تعاونیها تشکیل می‌دهد. که طبق مدارک متقن برداشتی از تعاونیهای سوسیالیستی است.
۲ـ طبق مدارک موجود طرح تعاونیها ۹۰% اقتصاد شوروی را فرا می‌گیرد و در طرح تعاونیهای شورای اقتصاد نیز چنان پیش بینی شده که تقریباً همه فعالیتها در تعاونیها متمرکز شود، و همه تعاونیها نیز در سیطره دولت درآید و حتی وزارتخانه‌ای به نام وزارت تعاون پیش بینی شده که عملاً اقتصاد آزاد را به یک اقتصاد کاملاً دولتی تبدیل می‌کند که در بعضی موارد با قوانین شرعی برخورد دارد و از نظر سیاسی نیز به صلاح نیست. در حالی که بعضی از مسؤولین معتقدند دولت باید اینگونه سلطه اقتصادی داشته باشد.
۳ـ در تطبیق طرحها با مسائل شرعی چه بسا دیده می‌شود که بعضی از دوستان روحانی خودمان که از مصادر امورند به نظرات شخصی خود و یا مطلبی که به صورت احتمال در کتب فقهی طرح شده اکتفاء می‌کنند و احیاناً آن را با فتوای شاذی تطبیق و روایت مهجوری را برای آن پیدا می‌کنند، چه بسا آن را در تریبونهای عمومی هم طرح می‌نمایند و حتی سکوت حضرتعالی را دلیل بر صحت آن می‌شمارند و نیز می‌گویند چون فقه ما با توجه به حکومت اسلامی تنظیم و بررسی نشده در اینگونه مباحث ناقص و باید در آن تجدید نظر شود، و این روش ممکن است در عمل مشکلاتی برای مردم متدین که براساس تقلید عمل می‌کنند بوجود آورد و یا موجب اختلاف در میان جامعه گردد و قوانین همواره دستخوش تغییر و تبدیل باشد.
تقاضا داریم معیار و ضابطه را در این مورد تعیین فرمایید و چنانچه صلاح بدانید معیار فتاوای مشهور و فتوای خود حضرتعالی بوده باشد.
۴ـ در مسائل اقتصادی مورد بحث دیده می‌شود طرحها را بر این پایه استوار می‌نماید که مثلاً اساس مالکیت تنها کار است و یا اینکه مالکیت از نظر کمی نیز محدود است و داشتن ثروت فی نفسها در اسلام مبغوض و ممنوع است ولو از طریق حلال بدست آید و در راه حلال مصرف شود و در این مورد به آیاتی از قبیل «الهیکم التکاثر» و «دولهً بین الاغنیاء منکم» تمسک می‌جویند و آن را مساوی با استکبار می‌دانند و در عمل هم به شدت این سیاست تعقیب می‌شود به نحوی که بخش خصوصی انگیزه‌ای برایش نمانده و سرمایه‌ها یا بلطائف الحیل از کشور خارج می‌شود و یا در گورستان صندوقهای نسوز مدفون می‌گردد.
در حالی که ما تصور می‌کنیم هدف اقتصادی اسلام رفع استضعاف و درمان نابسامانیها و ایجاد رفاه عمومی‌و نفی ظلم و ستم است نه نفی ثروت و هیچگاه ثروت مساوی با استکبار و غنی مرادف با فسق نیست اگر چه گاهی همراه با آن باشد.
۵ـ بعضی از مسؤولین معتقدند که اسلام نظام اقتصادی خاصی ندارد و ما باید برنامه‌ای طرح کنیم و تنها سعیمان این باشد که با تک تک مسائل شرعی مخالفت نداشته باشد در حالی که ما تصور می‌کنیم اسلام خود دارای مکتب اقتصادی مستقل از شرق و غرب است و همان مکتب است که توانست جامعه طبقاتی روم و ایران صدر اسلام را اصلاح نماید. چرا ما دنبال همان برنامه و الگو نبوده باشیم؟
۶ـ ممکن است نظر بعضی از آقایان بر این باشد که شرعاً جایز است آنچه را دولت مصلحت جامعه می‌داند به صورت قانونی جعل و اجراء نمایند و در ردیف احکام اولیه قرار بگیرد. بدیهی است این فکر باعث می‌شود که احکام شرعی دستخوش مصلحت اندیشیهای مختلف شود.
۷ـ در مجموع ما تصور می‌کنیم که طرح و اجرای قوانین مشابه با آنچه که در کشورهای سوسیالیستی مطرح بوده و حتی جزء خصیصه‌ها و آرم‌های آنان بشمار می‌رود ولو کاملاً از خلاف شرع هم زدوده شود و با حسن نیت کامل و صرفاً به قصد خدمت به مستضعفین طرح گردد علاوه بر اینکه طبق نظر بسیاری از کارشناسان به مصلحت اقتصادی کشور نیست و تجربه‌های شوروی و چین و سایر بلوک شرقی خود ناموفق بوده و عملاً آنان را نیازمند به غرب نموده و علاوه بر اینکه با دیده خاصی که اسلام در باره انسان و انسان سازی دارد و اقتصاد را وسیله تکامل انسان و نه هدف می‌داند سازگار نیست.
علاوه بر اینها وسیله تبلیغاتی مناسبی بدست مخالفین انقلاب در کشورهای منطقه می‌دهد که ایران اسلامی‌را به چپی بودن متهم کنند و با توجه به اینکه عامه مردم مشخصه بارز کمونیستی را همان اقتصاد آن می‌دانند می‌توان حدس زد که این تبلیغ چه اندازه موثر واقع شده و در نتیجه از صدور و گسترش انقلاب اسلامیمان جلوگیری می‌نماید.
در صورتی که فکر می‌کنیم ایران اسلامی می‌تواند با استفاده از رهنمودها و فضائل اسلامی همانطور که در جبهه جنگ سرسختانه و با ایثار مخصوص بخود پیش می‌رود و همانطور که دو سال محاصره اقتصادی را با ایمان و عقیده تحمل می‌کند و خم به ابرو نمی‌آورد، همانطور در صحنه تعدیل ثروت و ترمیم نابسامانیهای اقتصادی بجا مانده از رژیم پهلوی نمونه و الگوی تازه‌ای ارائه دهد و بسیاری از آنها را سامان دهد.
و در آینده نیز اجرای صحیح همان احکام اولیه اسلامی‌فرصتی برای بوجود آمدن اختلاف شدید طبقاتی باقی نمی‌گذارد.
۸ـ ممکن است امر فرمایید برای جلوگیری از هر گونه انحراف فقهی همیشه جمعی از روحانیون در طرح ریزیهای اقتصادی رسماً شرکت کنند تا طرحها به صورت کاملتر به مجلس برود و موجب تضییع وقت مجلس شورا و افرادی که در تهیه طرح شرکت کرده‌اند و نیز برخورد احتمالی شورای نگهبان و مجلس که موجب تضعیف طرفین است نشود.
ب ـ انقلاب فرهنگی و امور دانشگاهها
در باره تصمیمات و عملکرد ستاد انقلاب فرهنگی و وزارت علوم و بازگشایی دانشگاهها مراجعاتی از سوی دانشجویان و اساتید متعهد به این جامعه شده و جامعه نیز برای بررسی آنها با ستاد انقلاب فرهنگی تماس گرفت و توضیح خواست و آقای دکتر احمدی از سوی ستاد در جلسه جامعه شرکت نموده و پس از مذاکراتی قرار شد اطلاعات خود را خدمتتان عرض نماید که در این رابطه نیز مسائل زیر به عرض می‌رسد:
۱ـ جهاد دانشگاهی که جوشیده از متن انقلاب و مرکب از دانشجویان و اساتید متعهد و مسلمان دانشگاه است و فعالیت‌های مذهبی و سازندگی دانشگاه اسلامی‌را به عهده داشته است و در این مسیر فعالیت‌های چشمگیری نموده مورد بی مهری مصادر امور قرار گرفته و در شرف انحلال کامل است و حتی بودجه آن قطع شده و مبلغ پانزده میلیون تومان نیز که قبلاً قرض نموده و هزینه کرده‌اند پرداخت نشده است.
به نظر می‌رسد با شرایط موجود دانشگاه و با توجه به اینکه اکثریت دانشجویان را افراد بی تفاوت و یا منحرف تشکیل می‌دهند و محیط دانشگاه هنوز سالم نشده و لذا در همین مدت کوتاه شعارهای انحرافی در دانشگاه نصب شده وجود و تقویت ارگانی همچون جهاد دانشگاهی مفید و لازم بوده باشد.
۲ـ ممکن است مصادر امور از بعضی برخوردها و عملکردهای افراد جهاد دانشگاهی ناراضی باشند که اینگونه مسائل در سائر ارگانهای انقلابی نیز قبلاً وجود داشت و تدریجاً اصلاح شد در این مورد نیز چنانچه صلاح بدانید نماینده‌ای از جانب خود نصب فرمائید تا مانند کمیته‌های انقلاب به رفع نواقص این نهاد مفید بپردازد.
۳ـ ناهماهنگی وزارت علوم با ستاد انقلاب فرهنگی خود از مسائل و مشکلات امور دانشگاهی است از جمله وزارت علوم اخیراً در صدد برآمده که مستقیماً به گزینش استاد بپردازد، که ستاد انقلاب نیز از طریق دیگری اینکار را انجام می‌دهد و مسلم است این دوگانگی نتیجه مطلوب نخواهد داشت.
۴ـ در بعضی از دانشگاهها (مانند دانشکده علم و صنعت) از اساتید کمونیست استفاده شده و نسبت به تدریس معارف اسلامی در دانشگاهها اهتمام لازم نمی‌شود از جمله در دانشکده پزشکی در سال سوم و چهارم کلاس معارف اسلامی وجود ندارد. البته گاهی از نداشتن استاد شکوه می‌کنند که در این مورد نیز از سوی جامعه اقدام لازم شده و افرادی از حوزه قم که صلاحیت اینکار را داشته‌اند معرفی شده‌اند ولی اقدامی‌برای جذب و دعوت آنها نشده است.
۵ـ در مورد برنامه تنظیمی تربیت مدرس و کتابهایی که برای تدریس در آن دوره تهیه شده شکوه‌های بسیاری دارند. برنامه معارف اسلامی ضعیف و بعضی از کتابهای آن محتوای اسلامی‌ندارد.
و در مجموع دانشجویان مسلمان از طرز فکر و عملکرد بعضی از افراد ستاد انقلاب فرهنگی و با توجه به سوابق آنان نگرانند و امیدوارند در تشکیل شورایعالی اسلامی فرهنگ توجه بیشتری مبذول فرمایید.
ج ـ امور حوزه
در حوزه علمیه قم طبق فرمان حضرت عالی طرحی که قبلاً خدمتتان ارائه شده و تذکراتی که فرمودید به مورد اجراء گذارده شده و تدریجاً پیش می‌رود.
در پایان با درخواست مجدد طول عمر و سلامتی آن امام از ساحت قدس الهی آمادگی خود را برای اطاعت و اجرای اوامر و رهنمودهایتان اعلام می‌داریم.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
