دولت آمریکا روز جمعه ۱۱ آبان بازگشت تمامی تحریم‌ها علیه ایران را که در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک تعلیق شده بود، اعلام کرد؛ این تحریم‌ها که در پی تصمیم ماه مه ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای ایران اعمال شدند، نفت، بانکداری، کشتیرانی، کشتی‌سازی و بیمه را هدف قرار داده است. به علاوه ۳۰۰ شخصیت جدید حقیقی و حقوقی ایرانی نیز در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفتند.
براین اساس مایک پومپئو وزیر امور خارجه این کشور، هدف از این تحریم‌ها را «تغییر رفتار ایران به‌طور اساسی» برشمرده و شرط لغو آنها را «شروط ۱۲ گانه» اعلام کرده که از جمله آنها توقف کامل برنامه هسته‌ای کشورمان است.
این در حالی است که دولت ایران از پاییز ۱۳۹۲ با شعار‌‌های «چرخش چرخ کارخانه‌ها به همراه چرخش سانتریفیوژ‌ها» و «لغو تحریم‌ها»، جهت حفظ سطحی از توانمندی هسته‌ای، مذاکره با آمریکایی‌ها را به‌عنوان اثرگذارترین عضو ۵+۱ در دستور قرار داد، اما امروز پس از پنج سال در نقطه‌ای قرار داریم که بحث خروج از برجام در صورت ناکارآمد شدن از سوی وزیر خارجه کشورمان مطرح می‌شود.
روزنامه نیویورک تایمز نیز در این باره نوشت: تکیه بیش از حد دونالد ترامپ به تحریم‌ها در نهایت قدرت و اقتصاد خود آمریکا را هدف خواهد گرفت. علاقه ترامپ به تحریم در نهایت هچون پُتک بر سر اقتصاد آمریکا کوبیده خواهد شد.
اشاره این روزنامه همچنین به واکنش‌های دیگر کشورها خصوصا دولت‌های اروپایی به این تحریم هاست زیرا دیپلمات‌های اروپایی تاکید دارند در هفته‌های آینده همکاری نزدیکی را برای یافتن نظام پرداخت جایگزین با ایران ادامه می‌دهند تا تحریم‌های آمریکا را دور بزنند. چین، هند، روسیه و عراق نیز احتمالا با تحریم‌های جدید مخالفت می‌کنند رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز گفت که این تحریم‌ها را نادیده می‌گیرد.
اما این که آیا در عرصه عمل نیز این کشورها به تعهدات برجامی خود عمل می‌کنند یا خیر کارشناسان نظرات گوناگونی دارند. برخی صاحبنظران سیاسی و بین‌الملل خرید زمان و وقت کشی را رویکرد مشترک اروپا و آمریکا دانسته و خواستار تعدیل معنادار تعهدات کشورمان ذیل مفاد برجام برای مقابله با بدعهدی طرف مقابل هستند. آنها می‌گویند گرچه اروپا ظاهرا خود را حامی برجام معرفی کرده و از آمریکا به خاطر خروج از برجام انتقاد می‌کند اما در عرصه عمل جدا دانستن اروپا از آمریکا توهمی بیش نیست، لذا ایران باید هر چه سریع تر خروج کامل خود از برجام بر اساس مفاد بند ۳۷ برجام را اعلام کند. در بند ۳۷ برجام آمده است: «ایران بیان داشته است که چنانچه تحریم‌ها جزئاً یا کلاً مجدداً اعمال شوند، ایران این امر را به منزله زمینه‌ای برای توقف کلی یا جزئی تعهدات خود، وفق این برجام قلمداد خواهد نمود».
در مقابل برخی دیگر از تحلیلگران قائلند با توجه به قول‌هایی که برخی کشورهای اروپایی جهت برقراری کانال مالی مستقل موسوم به «اس.پی.وی» داده‌اند اینک باید دولتمردان ضرب الاجلی برای راه اندازی عملی آن به اروپا اعلام کرده و در صورت تعلل اروپا در این امر به خروج از برجام اقدام کنند. حال باید منتظر هفته‌های آتی بود تا ببینیم آیا اندک منافع باقی مانده از برجام نیز از بین خواهد رفت یا دولت‌های اروپایی گام‌هایی عملی برای حفظ آن بر می‌دارند. (خ-۱۳۶۶)
