آیت الله حسن ممدوحی (ره)

 تولد و دوران‌ كودكي‌:
حضرت آیت الله حسن ممدوحی در سال‌ 1318 هجري‌ شمسي‌ در كرمانشاه‌ در خانواده‌اي‌ متدين‌ و دانش‌ دوست‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. پدرش‌ به‌ پيشه‌ تجارت‌ اشتغال‌ داشت‌ و خود، تا شرح‌ لعمه‌ را خوانده‌ و بر آن‌ مسلّط‌ بود. خانه‌ ايشان‌ در كرمانشاه‌ محل‌ رفت‌ و آمد روحانيان‌ و علماء شهر بود.

دوران‌ تحصيل‌:
آيت‌الله‌ ممدوحي‌ در هفت‌ سالگي‌ به‌ دبستان‌ رفت‌ و پس‌ از اتمام‌ تحصيلات‌ كلاسيك‌ به‌ تحصيل‌ علوم‌ ديني‌ روي‌ آورد، امّا اين‌ مسأله‌ ابتدا با مخالفت‌ خانواده‌اش‌ رو به‌ رو بود. از اين‌ رو، وي‌ چهل‌ زيارت‌ عاشورا در حالت‌ ايستاده‌ نذر كرد. عازم‌ شدن‌ او به‌ قم‌ در زماني‌ بود كه‌ بخشي‌ از دروسِ دورة‌ مقدمات‌ را به‌ پايان‌ برده‌ بود. در قم‌ به‌ تكميل‌ دروس‌ دورة‌ مقدمات‌ پرداخت‌ و سپس‌ به‌ درس‌ شرح‌ لمعتين‌ رفت‌. حجرة‌ او در قم‌ در مدرسه‌ علمية‌ حجتيه‌ قرار داشت‌ و شرط‌ ورود به‌ آن‌، امتحان‌ دادن‌ شرح‌ لمعه‌ بود؛ امّا سفارش‌ ويژه‌ آيت‌الله‌ العظمي‌ سيد احمد زنجاني‌(ره‌) باعث‌ شد كه‌ وي‌ را بدون‌ امتحان‌ به‌ آن‌ مدرسه‌ بپذيرند.

با پايان‌ يافتن‌ دورة‌ سطح‌، به‌ درس‌ خارج‌ استادان‌ برجستة‌ دورة‌ خود رفت‌ و در كنار آن‌ از تحصيل‌ علوم‌ عقل‌ و حكمت‌ نيز باز نماند و از شاگردان‌ دروس‌ عمومي‌ و خصوصي‌ علامه‌ طباطبايي‌(ره‌) به‌ شمار مي‌آمد و مدت‌ زيادي‌ از وقت‌ خود را به‌ مباحثه‌، دقت‌ و ملازمه‌ با استادان‌ خود مي‌پرداخت‌ كه‌ باعث‌ شد خاطرات‌ بسياري‌ از آن‌ بزرگواران‌ در سينه‌ داشته‌ باشد. همچنين‌ در دروس‌ اخلاق‌ آن‌ روزگار شركت‌ ويژه‌ داشت‌ و از اين‌ رهگذر، به‌ تهذيب‌ نفس‌ و كسب‌ ملكات‌ فاضله‌ مي‌پرداخت‌. او در اين‌ سالها، از تدريس‌ آنچه‌ آموخته‌ بود، دريغ‌ نكرد برخي‌ از كتب‌ را بارها تدريس‌ فرمود.

استادان‌ و دوستان‌:
آيت‌الله‌ ممدوحي‌ در سالهاي‌ تحصيل‌ خود، محضر عالمان‌ بسياري‌ را درك‌ كرد. او كه‌ شرح‌ لمعه‌ را نزد آيت‌الله‌ ستوده‌ خوانده‌ بود، براي‌ خواندن‌ كتاب‌ مكاسب‌ به‌ درس‌ آيت‌الله‌ مشكيني‌ رفت‌ و رسائل‌ را نزد آيت‌ الله‌ نوري‌ همداني‌ و مرحوم‌ آيت‌الله‌ آذري‌ قمي‌ و كفايه‌ را خدمت‌ آيت‌ الله‌ سلطاني‌ فرا گرفت‌. با اتمام‌ دورة‌ سطح‌ و ورود به‌ درس‌ خارج‌، در درس‌ فقه‌ مرحوم‌ محقق‌ داماد شركت‌ كرد و مدت‌ چهارده‌ سال‌ به‌ درس‌ آيت‌الله‌ العظمي‌ گلپايگاني‌(ره‌) رفت‌ و تا دو سال‌ پيش‌ از رحلت‌ آن‌ مرجع‌ بزرگ‌، در درس‌ او حاضر مي‌شد. در اين‌ سالها، براي‌ تحصيل‌ اصول‌ فقه‌ نيز به‌ درس‌ خارج‌ مرحوم‌ ميرزا هاشم‌ آملي‌ رفت‌ و سالها از محضر او كسب‌ فيض‌ كرد.

آيت‌الله‌ ممدوحي‌ در سالهاي‌ تحصيل‌ خود، علوم‌ عقلي‌ و حكمت‌ را نيز به‌ خوبي‌ فرا گرفت‌ و مدتها در درس‌ اسفار علامه‌ عظيم‌ الشأن‌ سيد محمد حسين‌ طباطبايي‌(ره‌) حاضر مي‌شد. علاوه‌ بر آن‌ در جلسات‌ خصوصي‌ علامه‌ كه‌ در شبهاي‌ پنج‌شنبه‌ و جمعه‌ تشكيل‌ مي‌شد، شركت‌ داشت‌ و نيز از شيوة‌ اخلاقي‌ و برنامه‌هاي‌ سير و سلوك‌ او بهره‌هاي‌ فراوان‌ مي‌برد. با رحلت‌ علامه‌ طباطبايي‌، در درس‌ اسفار و فصوص‌ الحكم‌ آيت‌الله‌ جوادي‌ آملي‌ شركت‌ نمود و بعدها به‌ درس‌ آيت‌الله‌ حسن‌زادة‌ آملي‌ نيز مي‌رفت‌ و از محضر اين‌ دو عالم‌ بزرگوار نيز به‌ بهترين‌ وجه‌ استفاده‌ مي‌نمود.

آيت‌الله‌ ممدوحي‌ در سالهاي‌ تحصيل‌ خود با طلاب‌ و فضلاي‌ مباحثه‌، مرافقت‌ و دوستي‌ داشت‌ كه‌ از جمله‌ آنان‌ به‌ آيت‌الله‌ سيد محسن‌ خرازي‌، آيت‌الله‌ رضا استادي‌ و آقاي‌ شيخ‌ قدرت‌ اللّه‌ نجفي‌ اشاره‌ كرد. وي‌ بسياري‌ از دروس‌ آموخته‌ را با اين‌ بزرگواران‌ مباحثه‌ مي‌نمود.

فعاليتهاي‌ علمي‌ و فرهنگي‌:
زندگي‌ آيت‌الله‌ ممدوحي‌ سرشار از تلاشهاي‌ علمي‌ و فرهنگي‌ بود. اين‌ عالم‌ بزرگوار در سالهاي‌ عمر خود بارها كتب‌ درسي‌ فقهي‌ و اصولي‌ تا سطح‌ كفاية‌ الاصول‌ را تدريس‌ كرده‌ و از اين‌ رهگذر شاگردان‌ بسياري‌ را تربيت‌ نموده‌ است‌؛ امّا با توجه‌ به‌ نياز حوزه‌هاي‌ علميه‌ به‌ آشنايي‌ با علوم‌ عقلي‌ و با توجه‌ به‌ ضرورتهاي‌ موجود در جهان‌ اسلام‌ و با سفارش‌ آيت‌الله‌ جوادي‌ آملي‌، به‌ تدريس‌ علوم‌ عقلي‌ روي‌ آورد و پس‌ از بارها تدريس‌ كتب‌ بداية‌ الحكمة‌ و نهاية‌ الحكمة‌ علامه‌ طباطبايي‌، شرح‌ اشارات‌ ابن‌ سينا و شرح‌ منظومه‌ سبزواري‌، به‌ تدريس‌ كتاب‌ اسفار پرداخت سپس به‌ تدريس‌ كتاب‌ شريف‌ توحيد صدوق‌ با روش‌ كارشناس‌ و تحقيق‌ در متن‌ و انطباق‌ با براهين‌ فلسفي‌ و كلامي‌ روی آورده بود.

آيت‌الله‌ ممدوحي‌ در طي‌ اين‌ سالها كتب‌ فراواني‌ را تأليف‌ و به‌ عالم‌ اسلام‌ ارزاني‌ داشته‌ است‌ كه‌ از آن‌ ميان‌ مي‌توان‌ به‌ شرح‌ صحيفه‌ سجاديه‌، شرح‌ نهج‌البلاغه‌، شرح‌ رسالة‌ الولاية‌ علامه‌ طباطبايي‌، رساله‌اي‌ در علم‌ امام‌، حقوق‌ اساسي‌، انسان‌ و جهان‌ در شناخت‌ مكتب‌ اسلام‌، اجتهاد و تقليد، حكمت‌ حكومت‌ فقيه‌ و شرح‌ رسالة‌ الوجود كاشف‌ الغطاء اشاره‌ كرد.

او بارها در مجامع‌ عمومي‌ و در شهرهاي‌ گوناگون‌ به‌ سخنراني‌ و تبليغ‌ مباني‌ اسلام‌ و شيعه‌ پرداخت كه‌ همواره‌ با استقبال‌ اقشار گوناگون‌، به‌ ويژه‌ جوانان‌ برومند رو به‌ رو شده‌ بود.

فعاليتهاي‌ سياسي‌:
آيت‌الله‌ ممدوحي‌ با نخستين‌ بارقه‌هاي‌ مبارزه‌ با رژيم‌ طاغوت‌، به‌ صف‌ مبارزان‌ پيوست‌ و در طول‌ ساليان‌ حكومت‌ خاندان‌ پهلوي‌ از هيچ‌ تلاشي‌ در راه‌ مبارزه‌ با آن‌ حكومت‌ خائن‌ فروگذار نكرد كه‌ بر اثر آن‌، بارها مورد تعقيب‌ و تهديد قرار گرفت‌.

او همكاري‌ خود با جامعه‌ مدرسين‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ را از همان‌ سالها آغاز كرد و در امور گوناگون‌ به‌ برنامه‌ريزي‌ براي‌ مبارزه‌ منسجم‌ مي‌پرداخت‌. او در اماكن‌ و شهرهاي‌ گوناگون‌ سخنراني هاي‌ تندي‌ عليه‌ رژيم‌ شاه‌ انجام‌ مي‌داد كه‌ گاه‌ به‌ دستگيري‌ و بازداشت‌ او مي‌انجاميد.

علاوه‌ بر آن‌، آيت‌الله‌ ممدوحي‌ با شناخت‌ هجمه‌هاي‌ فرهنگي‌ و ضرورت‌ تلاش‌ فرهنگي‌ براي‌ خنثي‌ كردن‌ شبهه‌های ماركسيسم‌ و كمونيسم‌ به‌ تلاش‌ براي‌ آشنايي‌ جوانان‌ با مباني‌ اسلام‌ و نقد ديدگاههاي‌ مكاتب‌ التقاطي‌ مي‌پرداخت‌.

آيت‌الله‌ ممدوحي‌ پس‌ از انقلاب‌ نيز به‌ حمايت‌ خود از امام‌(ره‌) و رهبر معظم‌ انقلاب‌ ادامه‌ داد و در مسائل‌ گوناگون‌ همواره‌ مدافع‌ انقلاب‌ بود.

سرانجام این استاد فرهیخته حوزه علمیه پس از سال ها خدمت به اسلام و انقلاب سه شنبه یکم مهر ۱۳۹۹ خورشیدی دعوت حق را لبیک گفت.