تولد و دوران كودكي:
حضرت آیت الله سید جعفر کریمی در سال 1309 هجري شمسي در روستاي ديو كلا از توابع بابل و در ميان خانواده‌اي مذهبي به دنيا آمد. پدرش مرحوم سيد رضا كريمي، كه به درخواست والده فاضله‌اش و تشويق دايي خود مرحوم آيت‌الله العظمي حاج سيد احمد استاد مصمم بود به تحصيل علوم ديني مشغول شود در اثر فوت والده و نيز پيش آمد مشكلات ديگر ناگزير به پيشينه كشاورزي روي آورده و از تحصيل بازماند. مادرش نيز زني پاكدامن و روحاني زاده بود كه نقش بسزايي در تربيت فرزند خود ايفا مي‌كرد. اقوام آيت الله كريمي بيشتر از طبقة برجسته و بنام روحانيان بودند و براي اشتغال به تحصيل علوم ديني ارزش فراوان قائل مي‌شدند.
دوران تحصيل:
دوران كودكي آيت الله كريمي با اوج ستم رضا خاني همراه بود. او تا پايان شهريور 1320 تنها به فراگيري قرآن در مكتب خانه بسنده كرده بود و از سال 1321 براي فراگيري مقدمات، به نزد ثقة الاسلام سيد محمود موحدي رفت و بخشي از جامع المقدمات را فرا گرفت. از مهرماه 1323 به حوزه علميه بابل رفت و تا مهر 1326 در محضر استادان و عالمان آن حوزه به فراگيري ادبيات عرب اشتغال داشت.
در مهرماه 1326 عازم قم شد تا در حوزه علميه قم و در محضر استادان و عالمان آن ديار، پله‌هاي پيشرفت علمي و عملي را بپيمايد. دروس دوره سطح را تا سال 1332 در محضر استادان برجسته قم به پايان برد و سپس به درس خارج علماي بزرگ حوزه علميه قم مشرف شد. در دي ماه سال 1333 به سفارش پدر، به نجف اشرف، مشرف شد تا به محضر استادان آن حوزه عظيم نيز شرفياب شود. حضور او در نجف تا سال 1357 ادامه پيدا كرد.
در طي سالهايي كه امام (ره) در نجف اشرف حضور داشت، همواره به درس ايشان مي‌رفت و هنگامي كه دولت عراق به محاصره بيت ايشان پرداخته و آن مرجع بزرگ را به خروج از عراق وادار كرده بود، او با گروهي امام(ره) را تا مرز صفوان بدرقه كرد. او در طي اين سالها، خود نيز به تدريس دروسي كه آموخته بود پرداخت و نيز از محضر دروس اخلاق استادان خود بهره‌مند بود.
استادان و دوستان:
آيت الله سيد جعفر كريمي در سالهاي تحصيل خود، به محضر استادان گرانقدر بسياري شرفياب شد. او كه بخشي از جامع المقدمات را نزد ثقة الاسلام سيد محمود موحدي در زادگاه خود آموخته بود، در حوزه علميه بابل، دروس مقدمات را نزد حجج اسلام حاج سيد حسن استادزاده، حاج شيخ علي موحد، حاج سيد محمد محقق، حاج شيخ محمد علي طبرستاني و آيت الله حاج شيخ ولي اللّه مدرس آموخت.
در قم نيز دروس سطح را نزد حضرات آيات صدوقي، شيخ محمد فكور يزدي، طباطبايي و … به پايان رساند. سپس حدود يك سال در درس خارج آيت الله العظمي حاج شيخ مهدي امامي اميري(ره) و مدتي در درس خارج فقه آيت الله العظمي بروجردي(ره) شركت كرد.
وي در حوزه علميه نجف نيز، از محضر استادان بسياري بهره برد. او مدت هشت سال در دروس خاج فقه و اصول آيت الله العظمي آملي(ره) شركت كرد. او مدت 24 سال در درس خارج فقه و اصول آيت الله العظمي خويي(ره) حضور داشت و مدت 12 سال نيز در درس خارج فقه آيت الله العظمي شاهرودي(ره) شركت جست. در ميان سالهاي ياد شده، مدت چهار ماه به بحث خارج فقه آيت الله العظمي اصطهباناتي(ره) و مدت شش ماه به درس خارج اصول آيت الله العظمي يزدي(ره) رفت. او از مهر 1340 تا 1343 در درس خارج فقه آيت الله حلي شركت كرد و مدت 3 سال در درس خارج فقه آيت الله العظمي حكيم(ره) حاضر شد.
آيت الله سيد جعفر كريمي، با ورود حضرت امام خميني(ره) به نجف اشرف، از سال 1344 تا تيرماه 1357 يعني آخرين سال حضور امام(ره) در نجف، در درس خار فقه ايشان، حضور مستمر داشت.
آيت الله سيد جعفر كريمي، در سالهاي تحصيل و پس از آن با بسياري از طلاب و فضلاي آن روز رابطه دوستي و رفاقت داشت كه از ميان آنها مي‌توان از مرحوم آيت الله سيد عباس خاتم يزدي نام برد.
فعاليتهاي علمي و فرهنگي:
زندگي آيت الله كريمي، از خدمات علمي و فرهنگي بسيار سرشار بوده است. او در سالهاي تحصيل خود تقريرات درس استادان خود را نگاشته است كه از ميان آنها مي‌توان به تقريرات درس خارج فقه حضرات آيات عظام حلّي و حكيم و تقريرات درس اصول آيت الله العظمي خويي اشاره كرد. جلد چهارم تقريرات درس فقه آيت الله العظمي آملي نيز با عنوان «كشف الحقائق عن الفقه الجعفري» به چاپ رسيده است.
آيت الله سيد جعفر كريمي دروس منطق، ادبيات عرب، فقه و اصول تا سطوح عالي را چندين بار تدريس فرموده است و به مدت يك سال در مدرسه عالي قضايي و تربيتي قم و دو سال در مدرسه عالي شهيد مطهري و مدرسه علوم قضايي تهران(دانشكدة علوم قضايي) تدريس داشته است.
آيت الله كريمي از سال 1370 در حوزه علميه قم به تدريس خارج فقه قضا اشتغال ورزيد و نيز چندين سال به تدريس خارج فقه عبادات و معاملات پرداخت.
امام خميني(ره) پس از ورود به نجف و ملاحظه نابسامانی‌های موجود در آن حوزة شريف، به آيت الله كريمي و دو تن از فضلاي حوزه دستور دادند كه با مذاكره با بيت آيت الله العظمي خويي(ره)، هيأت مشتركي براي تنظيم برنامه و امتحانات تشكيل دهند كه اين امر، با كار شكني برخي از آقايان روبرو شد. از اين رو امام(ره) تصميم گرفت خود، به اين امر اقدام نمايد و مسؤوليت برگزاري امتحانات طلاب و نظارت بر دفتر شهريه را به آيت الله كريمي واگذاشت.
در سال 1345، تحقيق و بازنگري و تصحيح رساله عملية عربي زبدة الاحكام و رسالة فارسي توضيح المسائل را امام(ره) به آيت الله كريمي واگذار كرد و در سال 1346، آيت الله كريمي با همكاري آيت الله خاتم يزدي(ره) كتاب البيع امام(ره) را تحت نظارت و اشراف ايشان، در بهترين اسلوب و در پنج جلد در نجف اشرف به چاپ رسانيد. او كتاب خلل صلات امام را نيز به امر معظم له در نجف اشرف تحقيق و تصحيح كرد كه بعدها در ايران به چاپ رسيد.
آيت الله كريمي از سال 1347 تا پايان مدت حضور امام(ره) در نجف، نوشتن پاسخ استفتائات تحت نظارت امام(ره) را در بيت ايشان به عهده داشت. اين مسؤوليت در ايران نيز از سال 1358 تا پايان عمر آن مرجع بزرگ، در قم به عهدة ايشان بود. او بارها براي استعلام نظر مبارك امام(ره) در زمينه‌هاي گوناگون به تهران سفر مي‌كرد و با استاد و مراد خود ديدار مي‌نمود.
با انتخاب آيت الله خامنه‌اي به رهبري انقلاب در 14 خرداد 1368، و در مرداد همان سال، آيت الله كريمي عهده دار پاسخ دادن به استفتائات ايشان شد. از مهر ماه 1368 تا كنون شوراي افتاي رهبري، غالباً هفته‌اي يك بار با حضور رهبر انقلاب تشكيل مي‌شود كه آيت الله كريمي همواره در آن حضور داشت. مباحث فقهي و مسائل مستحدثه به صورت استدلالي مورد بحث قرار مي‌گيرد.
مقام معظم رهبري تنظيم استفتائات در قالب كتاب را نيز بر عهدة آيت الله كريمي نهادند كه تا كنون دو جلد آن به چاپ رسيده است. او از زمان حضور امام خميني(ره) در جلسات استفتاي بعثة او و بعثة مقام معظم رهبري حضور داشت و همواره به زائران بيت الله الحرام در مدينه و مكه خدمت مي‌رساند.
آيت الله كريمي از سال 1358 تا سال 1369 در شوراي عالي حوزه علميه قم حضور داشت و به برنامه ريزي درسي و اخلاقي براي طلاب و نيز برقراري جلسات امتحان نهايي طلاب مي‌پرداخت.
فعاليتهاي سياسي:
آيت الله سيد جعفر كريمي، از سنين نوجواني در عرصه‌هاي گوناگون سياسي، به انجام دادن وظيفه مي‌پرداخت. او كه در سنين كودكي و نوجواني طعم تلخ استبداد رضاخاني را چشيده بود و حس مبارزه و انگيزه برچيني بساط ظلم در وجودش جوانه زده بود، در سال 1327 به جمع فدائيان اسلام به رهبري شهيد مجتبي نواب صفوي پيوست و در صحنه‌هاي گوناگون مبارزه حضور فعال داشت.
پس از كودتاي 28 مرداد و اقدام جدّي حكومت ستم‌شاهي بر تعقيب و دستگيري اعضاي جمعيت فدائيان اسلام به سفارش پدر براي ادامه تحصيل به نجف اشرف رفت. در سال 1348 رژيم بعثي عراق، قصد انحلال حوزه علميه نجف را در سر مي‌پروراند و امام(ره) تصميم گرفت با ازدياد شهريه، طلاب را به درس خواندن و پايداري در برابر رژيم بعثي، تشويق كند؛ اما در حوزه علميه نجف افراد مشكوك و ناصالحي وجود داشتند كه گاه وابسته به حزب بعث بودند و امام(ره) خوش نمي‌داشت كه سهم امام را نصيب آنان كند. از اين رو به آيت الله سيد جعفر كريمي دستور داد كه به پاك سازي حوزه از عناصر وابسته به رژيم بپردازد. اين امر باعث شد كه آيت الله كريمي با سازمان امنيت عراق درگير شود و مورد احضار قرار گيرد.
از ديگر فعاليت‌های وی در نجف اشرف، ورود به جمع حاميان آيت الله العظمي حكيم(ره) در مبارزه با حزب توده بود. او در كنار بارگاه مقدس علوي همواره يار و مدافع امام(ره) بود و پس از تبعيد امام به تركيه، همواره در معيت دوست ديرين حضرت امام مرحوم حجة‌الاسلام حاج شيخ نصرالله خلخالي با برقراري جلسات توجيهي در نجف اشرف به حمايت از اهداف امام(ره) در تشكيل حكومت اسلامي مي‌پرداخت. و با تنظيم تلگراف و ارسال آن به سفارتخانه‌هاي دولت‌هاي اسلامي در بغداد آنان را از حوادث دنياي اسلام آگاه مي‌ساخت.
در سال 1356 اخبار جسته گريخته‌اي مبني بر سوء قصد به جان امام(ره) به گوش مي‌رسيد. اين اخبار را بيشتر عمال رژيم شاه پخش مي‌كردند. امام در تاريخ 27 ذي حجه 1397 هجري قمري، آقايان سيد جعفر كريمي، شيخ حبيب الله اراكي، سيد عباس خاتم يزدي و رضواني خميني را وصي خود قرار داد و وصيت نامه را در پاكتي سر بسته تحويل آنان داد و پشت پاكت نوشته بود: اين پاكت نزد جناب آقاي سيد جعفر كريمي محفوظ باشد و پس از فوت اين جانب آن را باز كنند و مطالعه كنند.
آيت الله كريمي، پس از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي نيز، در مسؤوليت‌هاي گوناگوني به انجام وظيفه پرداخت. او در مرداد سال 1358 با فرمان امام(ره)، داوطلب نمايندگي مجلس خبرگان قانون اساسي شد كه با رأي مردم مازندران به آن مجلس راه يافت و در پاره‌اي از موضوعات رابط مجلس و امام(ره) بود.
در سال 1360، آيت الله كريمي به نمايندگي از سوي امام(ره) به همراه آيت الله احمدي ميانجي(ره) در شوراي عالي اقتصاد، بر لوايح قانوني و تنظيم برنامة متناسب با نظام در زمان دولت آقاي مير حسين موسوي حضور داشت و در همان سال، با عضويت در دادگاه عالي انقلاب، به بازنگري پرونده‌هاي محاكم مي‌پرداخت.
برخي ديگر از مسؤوليت‌هاي وي عبارتند از:
1- رياست دادگاه عالي انتظامي قضات با حكم امام(ره) در سال 1361؛
2- نمايندگي مجلس خبرگان رهبري در دورة اول و سوم از طرف مردم استان مازندران؛
3- مسؤوليت بررسي پرونده‌هاي زندانيان محاكم عمومي با حكم امام(ره) در سال 1362؛
آيت الله كريمي در انتخاب شايسته حضرت آيت الله خامنه‌اي به رهبري انقلاب در سال 1368 نقش سازنده و مهمي ايفا كرد و از آن تاريخ همواره بر حمايت بر اصل مترقي ولايت فقيه و خدمت در نظام مقدس جمهوري اسلامي پاي می فشرد.
آيت الله كريمي از سال 1358 به عضويت جامعه مدرسين حوزه علميه قم در آمد و در طي اين سالها، نقش مهم و مثبتي در احياي حوزه‌هاي علميه و اعتلاي اسلام ناب محمدي ايفا كرد. او طی سال های اخیر در قم به تدریس بحث خارج فقه معاملات اشتغال داشت و در دفتر مقام معظم رهبری به پاسخ استفتائات و خدمت‌رسانی به مردم انقلابی می پرداخت.
آیت الله سید جعفر کریمی سرانجام پس از یک عمر مجاهد در راه اسلام و نظام اسلامی، در نهم فروردین ماه سال 1399 دار فانی را وداع گفت و به لقاء الله پیوست.
