تولد و دوران كودكي:
آيتالله شيخ حسن تهراني در سال 1312 در تهران به دنيا آمد. پدرش مرحوم يوسف تهراني از كسبة تهران بود كه ارادت عجيبي به روحانيت و مرجعيت شيعه داشت. او كه خود از زاهدان زمان بود و نماز جماعت و نماز شبش هيچ گاه ترك نميشد، از شاگردان و دوستداران مرحوم شيخ محمد حسين زاهد بود و همواره از اين مرد نوراني بهره ميبرد.
دوران تحصيل:
آيتالله تهراني تحصيلات خود را در دورة ابتدايي در تهران به پايان برد و سپس به مدرسه مرحوم حاج شيخ علي اكبر برهان رفت و به دليل تلاش فراوان مورد عنايت آن مرد بزرگ قرار گرفت. او مدت دو سال با نظارت مرحوم برهان در آن مدرسه درس خواند و همواره در نماز مرحوم شيخ محمد حسين زاهد حاضر ميشد. در اين مدت تلاش او به حدي بود كه توانست تمام الفيه ابن مالك را حفظ كند. الفيه ابن مالك كه در واقع يك دوره ادبيات عرب به شمار ميآيد، حدود هزار بيت است كه بسياري از طلاب تنها ابيات مهم يا حدود نيمي از آن را در حافظه دارند، امّا آيتالله تهراني به گفته خود، هر شب پس از صرف طعام، اشعار را مرور ميكرد و تا اشعار مربوط به درس روز را حفظ نميكرد، به بستر خواب نميرفت. البته در اين زمينه، سفارشهاي پدرش نيز بسيار مهمّ بود. پدرش كه علاقه وافري به طلاب علوم ديني داشت، از هرگونه خدمت او در گسترههاي علمي دريغ نميورزيد، تا آنجا كه وقتي به همراه فرزندش به مدت ده روز به مشهد رفت، براي آن مدت كوتاه از يكي از روحانيان مشهد خواست تا به فرزندش دروس حوزه را تعليم دهد تا پس از بازگشت از سفر، از ديگر دوستان خود عقب نيفتد!
آيتالله تهراني پس از طي كردن دروس مقدمات، دروس دورة سطح را در مدرسه مرحوم برهان در شهر ري آغاز كرد و پس از مدتي به سفارش يكي از استادان خود، كه همواره كوشش شاگرد خود را از نزديك ميديد، به قم مهاجرت كرد تا از محضر استادان آن ديار عالم خيز بهرههاي بسيار برد. او در قم به محضر استادان بسيار شرفيات شد و فقه و اصول و فلسفه را تا سر حد اجتهاد فرا گرفت.
استادان و دوستان:
آيتالله شيخ حسن تهراني در سالهاي تحصيل خود، به محضر استادان بسياري شرفياب شد. او در شهر ري براي فراگيري معالم الاصول به درس آقا سيد حسن آقايي ميرفت و بخشي از شرح لمعه را در محضر آقا شيخ محمدرضا بروجردي فرا ميگرفت.
با ورود به قم، قوانين و باقيماندة شرح لمعه را در محضر آيتالله نوري همداني فرا گرفت و در درس رسائل آيتالله مشكيني و در درس مكاسب و كفايه آيةالله مجاهدي تبريزي شركت نمود. تلاش او به حدي بود كه دورة سطح را در سه سال به پايان رسانيد.
آيتالله تهراني پس از طي دورة سطح، به دروس خارج آيتالله العظمي بروجردي، آيتالله العظمي امام خميني، آيتالله العظمي محقق داماد، آيتالله شيخ محمد تقي بروجردي، آيتالله العظمي حاج مرتضي حائري و آيتالله العظمي گلپايگاني ـ رحمةالله عليهم ـ رفت و در مدت كوتاهي كه پس از عزيمت به حجّ، به عتبات عاليات رفته بود در درس امام(ره) و آيتالله العظمي خويي(ره) شركت نمود. او اسفار و شفا و تفسير را نيز در محضر علامه سيد محمد حسين طباطبايي(ره) آموخت.
او در سالهاي تحصيل و تدريس خود با طلاب بسياري رابطه دوستي داشت كه از جمله آنها ميتوان از آيتالله محمد مؤمن، آيتالله رباني املشي(ره)، آيتالله طاهري خرمآبادي و آيتالله سيد محمد كاشاني به عنوان دوستان و هم بحثهاي ايشان نام برد.
فعاليتهاي علمي و فرهنگي:
آيتالله شيخ حسن تهراني در طول سالهاي عمر خود تا هم اكنون، تلاشهاي علمي و فرهنگي بسياري را به انجام رسانده است. او از سالهاي آغازين طلبگي به امر تدريس اشتغال داشته است و سالها در حوزههاي علميه خواهران به آموختن مباني فقه و اصول پرداخته است.
از فعاليتهاي مهم او در اين عرصه، برگزاري جلسات امتحانات شفاهي و كتبي در حوزه علميه و تعيين ميزان رشد علمي طلاب بوده است كه اين امر حدود سي سال است كه ادامه دارد. همچنين او در امتحاناتي كه براي باز شناخت قضات و طلابي كه تمايل به شركت در رشته قضا داشتند، به عنوان طرح كنندة پرسشهاي امتحاني و ارزياب حضور داشته است.
فعاليتهاي سياسي:
آيتالله شيخ حسن تهراني از سالهاي آغازين نهضت اسلامي مردم ايران همواره در صف اوّل مبارزه حضور داشته است. او كه در جواني خود را سخت تحت تأثير فعاليتهاي سياسي مرحوم نوّاب صفوي ميداند، در موقعيتهاي گوناگون به افشاي ماهيت رژيم منحوس پهلوي و عوامل آن پرداخته است.
بخشي از فعاليتهاي سياسي او به تلاشهاي او در جلسات جامعه مدرسين حوزه علميه قم مربوط ميشود. امضاي او در بسياري از اعلاميههاي آن نهاد در سالهاي پيش از انقلاب، از جمله اعلاميه خلع يد شاه از قدرت به چشم ميخورد.
او در پيش از انقلاب براي اعلام وفاداري به امام(ره) در نجف به خدمت او ميرسيد و در ايران نيز مورد تهديد و بازداشت رژيم سابق قرار ميگرفت، امّا فعاليتهاي سياسي او به پيش از انقلاب محدود نشد. با پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي در بهمن 1357، او نيز به سيل خروشان ملت پيوست و همواره از خط ولايت فقيه دفاع ميكرد. در سالهاي دفاع مقدّس، بارها و بارها در جبههها حضور پيدا ميكرد و سخنان دلنشين او همواره اميدبخش رزمندگان اسلام بود.
از فعاليتهاي مهم او پس از انقلاب قضاوت در كميتههاي انقلاب اسلامي بود كه بعدها در قالب دادگاه انقلاب فعّال شد. همچنين او مدتي با عنوان قاضي دادگاهِ ويژه روحانيت و قاضي دادگاه انتظامي به فعاليت ميپرداخت.
آيتالله تهراني در سالهاي آخر عمر شريف خويش در بخش امتحانات شوراي مديريت حوزه علميه قم به ارزيابي وضعيت علمي طلاب مي پرداخت و امامت جماعت مسجد باغ پنبه قم را بر عهده داشت. او همچنين به تدريس مكاسب و كتاب جواهر نيز اشتغال داشت.
آيتالله تهراني در روز پنج شنبه 14 دي ماه 1385 در سن 73 سالگي دار فاني را وداع و به سوي معبودش شتافت
خداوند او را با اولياء الله محشور كند انشاء الله