تولد و دوران كودكي
حضرت آیت الله علی نیری آيت الله علي نيّري همداني در سال 1309 هجري شمسي در منطقه دَرجزين قريه نِيْر در 12 فرسخي همدان به دنيا آمد. پدرش كه مردي با فضيلت بود، به كشاورزي اشتغال داشت. او از بزرگان به شمار مي‌آمد و در زهد و ورع زبانزد خاص و عام بود و نقش بسزايي در تربيت فرزند خود و تشويق او به تحصيل علوم ديني ايفا كرد.
دوران تحصيل
استاد نيّري تحصيلات خود را از مكتب خانه آغاز كرد و در آن مرحله ضمن فراگيري قرآن مجيد، از كتبي چون كليله و دمنه و گلستان سعدي بهره برد و زبان و ادبيات خويش را انسجام بخشيد. سپس براي فراگيري دروس حوزوي به همدان رفت و در مدتي كم دروس مقدمات و بخشي از دروس دورة سطح را به پايان برد.
پس از آن براي بهره مندي از محضر استادان فرهيخته، به شهر قم مهاجرت كرد و در مدرسه علميه دارالشفاء مستقر شد. او در آن زمان بخشي از معالم را خوانده بود. از اين رو به تكميل باقي مانده آن و اتمام دروس دورة سطح در زمان اندك رو آورد. با پايان يافتن دروس دورة سطح به دروس خارج فقه و اصول استادان مشهور حوزه علميه قم، از جمله آيات عظام بروجردي(ره) و امام خميني(ره) و محقق داماد(ره) راه يافت و سالها از محضر آنان بهره‌مند شد و در ضمن آن از فراگيري علوم عقلي نيز غافل نماند.
او در طي اين سالها همواره درسهاي اخلاق استادان خود شركت مي‌جست تا علم خويش را به زيور عمل بيارايد و خود را براي نهضتي عظيم كه بر عهدة عالمان و انديشمندان اسلامي است آماده سازد.
استادان و دوستان
آيت الله نيّري در سالهاي تحصيل خود از محضر استادان بسياري بهره‌مند شد. او بسياري از دروس مقدمات را در همدان در محضر برادر خود ـ آقا ميرزا عبدالغني نيّري ـ و آقاي رازيني فرا گرفت و در درس لمعة آقايان حاج سيد مصطفي هاشمي و سيد جمال الدين افتخاري شركت جست.
با ورود به قم به درس مطوّل آيت الله مشكيني و درس شرح لمعه آيت الله العظمي مرعشي نجفي(ره) و آيت الله شهيد صدوقي(ره) رفت و پس از آن به درس رسائل آيت الله مشكيني و درس كفايه آية‌الله آقاشيخ عبدالجواد سده‌اي اصفهاني(ره) و آيت الله شيخ مرتضي حائري(ره) و مكاسب حضرات آيات حائري(ره) و مشكيني راه يافت.
با پايان يافتن دروس دورة سطح به درس خارج فقه و اصول آيات عظام بروجردي(ره)، امام خميني(ره)، اراكي(ره)، محقق داماد(ره)، گلپايگاني(ره) و شيخ عباسعلي شاهرودي رفت و عمدة مباني اجتهادي خويش را در محضر آنان فرا گرفت، هر چند در درس خارج ديگر استادان نيز شركت مي‌كرد.
در بخش علوم عقلي نيز ابتدا به درس منظومه آيت الله منتظري و سپس به درس اسفار آيت الله علامه سيد محمد حسين طباطبايي (ره) راه يافت. او در سالهاي تحصيل خود با علما و فضلاي بسياري رابطه دوستي داشت كه از جمله آنان مي‌توان به آقايان ثابتي، عراقچي و موسوي همداني اشاره كرد. او بسياري از دروس پيش آموخته را با آنان مباحثه مي‌كرد.
فعاليتهاي علمي و فرهنگي
آيت الله نيّري در عرصه فرهنگي حضور مؤثر و مستمري داشته است. او سالها در حوزه علميه قم به تدريس دروس دورة مقدمات و سطح پرداخته، شاگردان بسياري را به مكتب اسلام تقديم نموده است.
از جمله فعاليتهاي او در اين عرصه، تدوين دورة پنج جلدي مجمع المسائل ـ حاوي استفتائات از مرجع عالي قدر آيت الله العظمي گلپايگاني(ره) است كه از آثار شگفت و در خور تحسين است، اين كتاب با همت وي و برخي ديگر از استادان حوزه علميه قم تهيه شده است، او پس از رحلت آن عالم ربانّي، به دفتر آيت الله العظمي صافي گلپايگاني راه يافت و سالهاست كه به پرسش‌هاي شرعي مردم پاسخ مي‌گويد.
فعاليتهاي سياسي
آيت الله نيّري كه از شاگردان امام(ره) محسوب مي‌شود، سالها در راه نهضت پير مراد خود ـ امام خميني(ره) ـ به مبارزه پرداخت كه از جمله آنها مي‌توان به سخنرانيهاي او در اطراف رفسنجان اشاره كرد. اين سخنرانيها خشم ساواك را برانگيخته بود.
او به همراه استاد ثابتي و با دستور آيت الله العظمي گلپايگاني(ره) به ديدار تبعيدشدگان در رژيم طاغوت شتافت كه از جمله آن ديدارها، ديدار با مقام معظم رهبري كه در آن زمان در ايرانشهر در تبعيد بودند مي‌باشد.
وی سرانجام، شنبه (1403/11/27) در سن 94 سالگلی، دار فانی را وداع گفت و به ملکوت اعلی پیوست.
مطالب مرتبط:
