آیت الله رضا استادی

 تولد و دوران‌ كودكي‌
آيه‌الله رضا استادي‌ مقدم‌ (تهراني‌) در سال‌ 1316 در تهران‌ در خانواده‌اي‌ مذهبي‌ به‌ دنيا آمد. پدرش‌ مرحوم‌ حاج‌ خداداد كه‌ در سال‌ 1372 دار فاني‌ را وداع‌ گفت‌، مردي‌ متدين‌، اهل‌ خير بود كه‌ هماره‌ فرزند خود را در مسائل‌ معنوي‌ و مادي‌ كمك‌ مي‌كرد. او در قبرستان‌ وادي‌السلام‌ قم‌ در مقبره‌اي‌ كه‌ خود تهيه‌ كرده‌ بود، مدفون‌ است‌.

 دوران‌ تحصيل‌
آيه‌الله استادي‌ در سن‌ هفت‌ سالگي‌ به‌ دبستان‌ رفت‌ و در دوازده‌ سالگي‌ تحصيلات‌ دوره‌ ابتدايي‌ را به‌ پايان‌ رساند پس‌ از آن‌ تا شانزده‌ سالگي‌ به‌ كار و كسب‌ مشغول‌ بود. در شانزده‌ سالگي‌ به‌ وساطت‌ دو نفر از مؤمنان‌، به‌ مسجد امين‌ الدوله‌ بازار تهران‌ و مدرسه‌ علميه‌ مروي‌ رفت‌ و تحصيل‌ علوم‌ ديني‌ را آغاز كرد.

 حدود چهار سال‌ از عمر طلبگي‌ خود را در تهران‌ سپري‌ كرد و سپس‌ به‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ شرفياب‌ شد و در دروس‌ دوره‌ سطح‌ شركت‌ مي‌كرد. سپس‌ حدود ده‌ سال‌ در دروس‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ شركت‌ كرد و از محضر استادان‌ برجسته‌ روزگار خود بهره‌ برد او دو بار به‌ عتبات‌ عاليات‌ مشرف‌ شده‌ بود كه‌ نخستين‌ بار آن‌ در دوران‌ كودكي‌ و بار دوم‌ در دوران‌ تحصيل‌ بود و چند ماه‌ به‌ طول‌ انجاميد كه‌ در طي‌ اين‌ چند ماه‌ در درس‌ خارج‌ برخي‌ از استادان‌ آن‌ ديار نيز حاضر شد.

آيه‌الله استادي‌ در طي‌ اين‌ سالها، شوق‌ فراوان‌ به‌ گردآوري‌ كتب‌ و مطالعه‌ آنها داشت‌ كه‌ اين‌ مسأله‌، بعدها در شكل‌گيري‌ روحيه‌ پژوهشگري‌ او تأثير بسزايي‌ داشت‌. همچنين‌ در اين‌ سالها در درس‌ اخلاق‌ استادان‌ حوزه‌ علميه‌ تهران‌ و قم‌ حاضر مي‌شد.

 استادان‌ و دوستان‌
آيه‌الله رضا استادي‌ در سالهاي‌ تحصيل‌ خود، محضر استادان‌ بسياري‌ را درك‌ كرد. او در حدود چهار سال‌ در تهران‌، از محضر آقايان‌ حاج‌ شيخ‌ عبدالكريم‌ حق‌ شناس‌ امام‌ جماعت‌ مسجد امين‌ الدوله‌ ـ حاج‌ شيخ‌ احمد مجتهدي‌ امام‌ جماعت‌ مسجد حاج‌ ملاجعفر، مرحوم‌ حاج‌ شيخ‌ هادي‌ مقدس‌ واعظ‌، مرحوم‌ حاج‌ ميرزا عبدالعلي‌ تهراني‌ امام‌ جماعت‌ مسجد بزازهاي‌ تهران‌ و… استفاده‌ كرد.

در قم‌ نيز در چند سالي‌ كه‌ دروس‌ دوره‌ سطح‌ را مي‌خواند به‌ درس‌ آيه‌الله ستوده‌، آيه‌الله ميرزا حسين‌ نوري‌، آيه‌الله خزعلي‌، آيه‌الله محمد شاه‌آبادي‌، آيه‌الله جعفر سبحاني‌، آيه‌الله منتظري‌، آيه‌الله مكارم‌ شيرازي‌، آيه‌الله سلطاني‌ بروجردي‌، آيه‌الله آذري‌ قمي‌ رفت‌ و از درس‌ ايشان‌، بهره‌ برد. در ضمن‌ در درس‌ اخلاق‌ و توسل‌ مرحوم‌ آيه‌الله حاج‌ شيخ‌ عباس‌ طهراني‌ و مرحوم‌ حاج‌ آقا حسين‌ فاطمي‌ شركت‌ كرد.

با پايان‌ يافتن‌ دوره‌ سطح‌ نيز به‌ دروس‌ خارج‌ آيات‌ عظام‌ مرحوم‌ سيد حسن‌ فريد اراكي‌، مرحوم‌ سيد محمد محقق‌ داماد يزدي‌، مرحوم‌ سيد محمدرضا گلپايگاني‌، مرحوم‌ سيد كاظم‌ شريعتمداري‌، مرحوم‌ حاج‌ شيخ‌ محمد علي‌ اراكي‌ و آيه‌الله حاج‌ سيد موسي‌ شبيري‌ زنجاني‌ رفت‌ و در چند ماهي‌ كه‌ در نجف‌ حضور داشت‌، در درس‌ خارج‌ امام‌ خميني‌(ره‌)، آيه‌الله‌العظمي‌ خويي‌(ره‌) و شهيد سيد محمد باقر صدر(ره‌) شركت‌ جست‌.

او در سالهاي‌ تحصيل‌ خود كه‌ نزديك‌ به‌ بيست‌ سال‌ بود، با برخي‌ از فضلا و بيش‌ از همه‌ با آيه‌الله سيد محسن‌ خرازي‌ درسها را مباحثه‌ مي‌نموده‌ است‌ و در طي‌ اين‌ سالها، خود از تدريس‌ دروسي‌ كه‌ خوانده‌ بود، غافل‌ نماند.

ايشان‌ از باب‌ تيمّن‌ و تبرك‌ از مرحوم‌ آيه‌الله سيد مصطفي‌ صفايي‌ خوانساري‌ و مرحوم‌ آيه‌الله شيخ‌ محمد تقي‌ تستري‌ ـ مؤلف‌ قاموس‌ الرجال‌ ـ و آيه‌الله نجومي‌ اجازه‌ روايت‌ دريافت‌ كرد.

 فعاليتهاي‌ علمي‌ و فرهنگي‌
آقاي‌  استادي‌ تا به‌ امروز فعاليتهاي‌ فرهنگي‌ بسياري‌ را به‌ عالم‌ اسلام‌ تقديم‌ داشته‌ است‌. او در طول‌ سالهاي‌ متمادي‌ به‌ تدريس‌ كتابهاي‌ شرح‌ لمعه‌، اصول‌ فقه‌، مكاسب‌، رسائل‌، كفايه‌، و نيز اصول‌ عقايد و تفسير پرداخته‌ و از اين‌ رهگذر، شاگردان‌ بسياري‌ را پرورانده‌ است‌.

از آغازين‌ سالهاي‌ تحصيل‌، به‌ امر تبليغ‌ اهتمام‌ داشته‌ و به‌ نقاط‌ گوناگوني‌ رفته‌ و مردم‌ آنجا را ارشاد نموده‌ است‌. همچنين‌ در برخي‌ سمينارها و همايشهاي‌ علمي‌، مانند كنگره‌ شيخ‌ انصاري‌، شيخ‌ فضل‌ الله‌ نوري‌، ميبدي‌، سيد حسن‌ مدرس‌، ميرزاكوچك‌ خان‌، سيد شرف‌ الدين‌ و كنگره‌ امام‌ رضا(ع‌) و نيز همايش‌ اقتصاد اسلامي‌ به‌ ايراد سخن‌ پرداخته‌ است‌.

از كارهاي‌ مهم‌ ايشان‌ در اين‌ عرصه‌، تهيه‌، تنظيم‌ و چاپ‌ آثار سه‌ كنگره‌ عظيم‌ شيخ‌ مفيد، مقدس‌ اردبيلي‌ و آقا حسين‌ خوانساري‌ است‌ كه‌ حدود 5 سال‌، بيشتر اوقات‌ ايشان‌ را به‌ خود مصروف‌ داشته‌ است‌. پس‌ از آن‌ نيز تنظيم‌ آثار كنگره‌ فاضلين‌ نراقي‌ و نخبگان‌ گلپايگان‌ و چاپ‌ آن‌ به‌ عهده‌ ايشان‌ بوده‌ است‌.

آيه‌الله استادي‌ سه‌ سال‌ مدير حوزه‌ علميه‌ قم‌ و پنج‌ سال‌ سرپرست‌ كتابخانه‌ مسجداعظم‌ بود و چند سال‌ است‌ كه‌ عضو شوراي‌ عالي‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ مي‌باشد. او حدود شش‌ سال‌ از اعضاي‌ هيأت‌ امناي‌ دائره‌المعارف‌ اسلامي‌، سه‌ سال‌ از اعضاي‌ مشاوران‌ كتابخانه‌ آستان‌ قدس‌ رضوي‌ بود و حدود سي‌ سال‌ است‌ كه‌ به‌ همراه‌ آيه‌الله خرازي‌، در هيأت‌ مديره‌ مؤسسه‌ در راه‌ حق‌ مي‌باشد.

وي‌ از سال‌ 1350 تاكنون‌ در كنار درس‌، به‌ تأليف‌، تصحيح‌ و ترجمه‌ نيز اشتغال‌ داشته‌ است‌.

برخي‌ از كتب‌ تأليفي‌ ايشان‌ به‌ شرح‌ زير است‌:

 1ـ فهرست‌ كتابهاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ مدرسه‌ فيضيه‌ 2ـ فهرست‌ كتابهاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ عمومي‌ آيه‌الله گلپايگاني‌ 3ـ فهرست‌ كتابهاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ مدرسه‌ حجتيه‌ قم‌ 4ـ فهرست‌ كتابهاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ مسجد اعظم‌ قم‌ 5ـ فهرست‌ كتابهاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ مدرسه‌ مروي‌ 6ـ فهرست‌ صد و شصت‌ نسخه‌ خطي‌ 7ـ آشنايي‌ با چند نسخه‌ خطي‌ 8ـ فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ حسينيه‌ شوشتري‌هاي‌ نجف‌ 9ـ فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ آقاي‌ طبسي‌ حائري‌، فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ حاج‌ شيخ‌ علي‌ خوانساري‌، فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ مرحوم‌ حجت‌ كوه‌ كمري‌، فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ مدرسه‌ حجازي‌ها، فهرست‌ صد نسخه‌ از نسخه‌هاي‌ خطي‌ حاج‌ آقا اسماعيل‌ هدايتي‌، فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ امامزاده‌ هلال‌ آران‌ كاشان‌ و فهرست‌ دويست‌ و سي‌ نسخه‌ خطي‌ (اين‌ هفت‌ فهرست در مجلات‌ گوناگون‌ به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌) 10ـ فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطي‌ كتابخانه‌ مرحوم‌ آقا سيد مصطفي‌ صفايي‌ خوانساري‌ 11ـ كتابنامه‌ نهج‌البلاغه‌ 12ـ كتابنامه‌ امام‌ صادق‌(ع‌) 13ـ اصول‌ دين‌ براي‌ همه‌ 14ـ شهري‌ در قرآن‌ و حديث‌ 15ـ مدارك‌ نهج‌البلاغه‌ 16ـ تحقيق‌ در يك‌ مسأله‌ فقهي‌ 17ـ شفاعت‌ در قرآن‌ و حديث‌ 18ـ چهل‌ داستان‌ 19ـ امامت‌ در چند درس‌ 20ـ تحقيقي‌ درباره‌ دعاي‌ ندبه‌ 21ـ توضيحي‌ پيرامون‌ غنيمت‌ در آيه خمس‌ 22ـ بررسي‌ قسمتي‌ از كتاب‌ شهيد جاويد 23ـ كلمات‌ الاعلام‌ حول‌ جواز الشهاده‌ بالولآيه في‌ الاذان‌ و الاقامه‌ 24ـ يادنامه‌ علامه‌ سيد ابوتراب‌ خوانساري‌ 25ـ خاتميت‌ از ديدگاه‌ عقل‌ و قرآن‌ و حديث‌ 26ـ ده‌ رساله‌، 27ـ بيست‌ مقاله‌، 28ـ سي‌ مقاله‌، 29ـ چهل‌ مقاله‌ 30ـ مقدمه‌اي‌ بر ملل‌ و نحل‌ 31ـ شرح‌ احوال‌ و آثار محقق‌ حلي‌ 32ـ رساله‌اي‌ پيرامون‌ لغت‌ نامه‌ دهخدا 33ـ شرح‌ حال‌ آيه‌الله العظمي‌ اراكي‌(ره‌) 34ـ سي‌ مجلس‌ پيرامون‌ قرآن‌ و عترت‌ 35ـ بيست‌ مجلس‌ پيرامون‌ عهدنامه‌ مالك‌ اشتر 36ـ اصول‌ عقايد 37ـ آيينه‌ صدق‌ و صفا 38ـ گزيده‌ منتهي‌ الا´مال‌ 39ـ مختصر نجم‌ الثاقب‌ 40ـ آشنايي‌ با تفسير و مفسران‌ 41ـ فدك‌ 42ـ سرگذشت‌ كتاب‌ شهيد جاويد 43ـ هفتاد دو منبر 44ـ دانشمندان‌ شيعه‌ 45ـ دانشمندان‌ گلپايگان‌ 46ـ شرح‌ احوال‌ خاندان‌ نراقي‌ 47ـ نوزده‌ ستاره‌ و يك‌ ماه‌ 48ـ من‌ اعلام‌ الشيعه‌ 49ـ ابناء الزهراء ابناء الرسول‌ 50ـ شرائط‌ اجتهاد 51ـ مجموعه‌ مقالات‌ درباره‌ حديث‌ 52ـ رؤياي‌ نور 53ـ نگاهي‌ به‌ خوانسار.

آيه‌الله استادي‌ تاكنون‌ حدود 150 مقاله‌ نگاشته‌ كه‌ پس‌ از چاپ‌ در مجلاّت‌ به‌ صورت‌ كتابهايي‌ با نام‌هاي‌ مختلف‌ تجديد چاپ‌ شده‌ كه‌ در بخش‌ تأليفات‌ ايشان‌ ياد شد. وي‌ كتب‌ بسياري‌ را تصحيح‌ نموده‌ است‌ كه‌ از جمله‌ مي‌توان‌ الكافي‌ في‌ الفقه‌، تقريب‌ المعارف‌، نفس‌ المهموم‌، دو جلد از جواهر الكلام‌، المسلك‌ محقق‌ حلّي‌، نه‌ رساله‌ از محقق‌ حلّي‌، منهج‌ الرشاد، هفده‌ رساله‌ فارسي‌، چهارده‌ رساله‌ عربي‌، سي‌ رساله‌ مرحوم‌ آقاميرزا احمد آشتياني‌ را نام‌ برد همچنين‌ وي‌ بر چاپ‌ كتب‌ بسياري‌ نظارت‌ داشته‌ است‌ كه‌ از جمله‌ آنها به‌ ميزان‌ الطالب‌، چهارده‌ جلد از تفسير نور، التوازن‌ الاسلامي‌، الحكومت‌ الاسلاميه‌ في‌ روايات‌ الشيعه‌ و چند جلد از تأليفات‌ آيه‌الله العظمي‌ اراكي‌ را مي‌توان‌ اشاره‌ كرد.

 فعاليت‌هاي‌ سياسي‌
آيت‌الله‌ استادي‌ در پيش‌ از انقلاب‌، دوشادوش‌ مردم‌ به‌ مبارزه‌ براي‌ سرنگوني‌ رژيم‌ شاه‌ پرداخت‌ و پس‌ از انقلاب‌ به‌ عضويت‌ جامعه‌ مدرسين‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ درآمد. وي‌ همواره‌ به‌ تبعيت‌ از راه‌ امام‌ خميني‌(ره‌) و حمايت‌ از رهبري‌ مقام‌ معظم‌ رهبري‌ حضرت‌ آيت‌الله‌ خامنه‌اي‌ تأكيد داشته‌ و هماره‌ دستاوردهاي‌ انقلاب‌ را كه‌ همانا حاصل‌ خون‌ هزاران‌ شهيد بوده‌، پاس‌ مي‌داشته‌ است‌.

 برخي‌ از مسؤوليتهاي‌ وي‌ پس‌ از انقلاب‌ اسلامي‌ به‌ شرح‌ زير است‌:
ـ مديريت‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌
ـ عضويت‌ در شوراي‌ نگهبان‌ با حكم‌ رهبر معظم‌ انقلاب‌ آيت‌ الله‌ خامنه‌اي‌
ـ نمايندگي‌ مجلس‌ خبرگان‌ در دوره‌ سوم‌ از استان‌ تهران‌
ـ سرپرست‌ كتابخانه‌ مسجد اعظم‌
ـ عضو هيأت‌ امناي‌ دائره‌ المعارف‌ اسلامي‌
ـ عضو هيأت‌ مديره‌ موسسه‌ در راه‌ حق‌
ـ عضو مشاوران‌ كتابخانه‌ آستان‌ قدس‌ رضوي‌
ـ عضويت‌ در شوراي‌ عالي‌ حوزه‌
آيه الله‌ استادي‌ هم‌ اكنون‌ در حوزه‌ علميه‌ قم‌ به‌ تدريس‌، فعاليتهاي‌ علمي‌، پژوهشي‌ و تبليغي‌ اشتغال‌دارد.