به گزارش روابط عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، آیت‌الله عباس کعبی در نشست علمی بررسی «جهاد تمدنی و پیامدهای آن در حکمرانی» که در مدرسه علمیه صاحب‌الزمان(عج) قم برگزار شد به تبیین مفهوم جهاد از منظر قرآن و روایات پرداخت و اظهار کرد: جهاد به‌معنای تلاش همراه با مشقت، بکارگیری تمام توان و فداکاری در راه خداست. این مفهوم در منابع فقهی نیز با همین معنا آمده است.
نایب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه در اصطلاح جهاد از دو دیدگاه تعریف می‌شود، افزود: تعریف نخست، جهاد را در شرع بکارگیری همه ظرفیت‌ها در حد فداکاری و حتی جانفشانی در مقابله با مشرکان می‌داند، اما بر اساس تحقیقات و بررسی آیات و روایات، جهاد در قرآن فراتر از قتال نظامی است و قتال تنها یکی از مصادیق آن به شمار می‌آید.
آیت‌الله کعبی در ادامه خاطرنشان کرد: برخلاف تصور رایج که جهاد را محدود به دوران مدینه می‌دانند، شواهد قرآنی نشان می‌دهد که در دوران مکه نیز جهاد وجود داشته، در حالی که قتال در آن زمان ممنوع بوده است. آیاتی چون ابتدا و انتهای سوره عنکبوت و آیه ۵۱ سوره فرقان که از سوره‌های مکی هستند به «جهاد کبیر» اشاره دارند.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه افزود: در قرآن همواره جهاد با قید «فی سبیل‌الله» آمده است که به معنای اقامه شعائر دین و تحقق اهداف الهی است و این ترکیب از نظر مفهومی اتحادی است، نه انضمامی.
وی با ارائه تعریفی جامع از جهاد بر اساس آیات و روایات، گفت: جهاد دارای چهار عنصر اصلی است؛ نخست، تولید قدرت و تبدیل ضعف به توانمندی؛ دوم، حرکت در مسیر مصلحت اسلام و مسلمانان؛ سوم، مقابله با دشمنان و خنثی‌سازی توطئه‌ها، فتنه‌ها و فساد؛ و چهارم، انجام جهاد تحت هدایت رهبری مشروع اعم از امام معصوم یا ولی فقیه در عصر غیبت.
این استاد حوزه علمیه در پایان تأکید کرد: اگر این چهار عنصر در کنار هم قرار نگیرند، آن تلاش را نمی‌توان جهاد نامید، بلکه ممکن است امر به معروف یا نهی از منکر باشد، اما جهاد به‌شمار نمی‌رود.
منبع: حوزه
