استعفای لاریجانی؛ بازتابهای داخلی و خارجی
۴ استعفای لاریجانی؛ بازتاب های داخلی
¦ ابراز تاسف توكلي از جابجايي لاريجاني
خبرگزاری فارس/رئيس مركز پژوهش‌هاي مجلس درباره استعفاي علي لاريجاني گفت: به عنوان حامي جدي آقاي احمدي نژاد در ايفاي حق ملت ايران از اين جابجايي بسيار متاسف شدم.احمد توكلي با اشاره به استعفاي لاريجاني دبير شوراي عالي امنيت ملي گفت: سوابق سياسي و اجرايي آقاي لاريجاني و جايگاه ايشان در مذاكرات خارجي، نشان مي‌داد كه قدرت بيشتري براي استيفاي حق ملت ايران داشت و اين سوابق به هيچ وجه قابل مقايسه با جايگاه يك معاون وزير خارجه با سابقه كم نيست.صحبت از احترام فردي افراد نيست، بلكه صحبت از جايگاه‌ها است و آقاي جليلي پيش ما خيلي محترم است.
توكلي گفت: از نظر حيثيت حقوقي نيز علي لاريجاني هم بعنوان دبير شوراي عالي امنيت ملي منصوب رئيس جمهور بود و هم نماينده رهبري در شوراي امنيت ملي و طبيعتاً جايگاه حقوقي ايشان وزني به ايشان مي داد كه مثل جايگاه سياسي و اجرايي با سابقه، قدرت او را در چانه زني و استيفاي حقوق ملت بيشتر مي‌كرد.
¦ تغییر لاریجانی؛ مجلس هفتم باز هم بی‌خبر ماند
سایت آفتاب نیوز/پس از اعلام خبر کناره‌گیری علی لاریجانی از دبیری شورای عالی امنیت ملی و انتشار این خبر از سوی غلامحسین الهام سخنگوی دولت، با تماس با رییس و مخبر و برخی اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هیچکدام از آنها از خبر کناره‌گیری لاریجانی و جانشین وی اطلاعی نداشتند.
جواد آرین‌منش نماینده مشهد که در هنگام انتخابات ریاست جمهوری از اعضای ستاد علی لاریجانی بود نیز با اظهار این که تنها نیم ساعت است که از این خبر مطلع شده در مورد جزئیات آن اظهار بی‌اطلاعی کرد.
¦ بررسي علت استعفاي لاريجاني در مجلس
خبرگزاری فارس/محمدنبي رودكي نائب رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس از بررسي علت استعفاي لاريجاني در كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس خبر داد و گفت: كميسيون امنیت ملي و سياست خارجي مجلس پس از بررسي اين موضوع علت استعفاي لاريجاني را اعلام خواهد كرد.
وي با مثبت ارزيابي كردن روند كار لاريجاني در بحث هسته‌اي كشور اظهار داشت: من به عنوان نائب رئيس كميسيون امنيت ملي مجلس روند كار لاريجاني را روند قابل قبولي مي‌دانم.
¦ كنار گذاشته شدن نماينده رهبر معظم انقلاب از صدر پرونده هسته‌اي
سایت تابناک/سرانجام پس از دو هفته اخبار غير رسمي و محرمانه، دکتر علی لاریجانی، نماینده رهبر معظم انقلاب در شوراي امنيت ملي و مسئول پرونده هسته‌اي که قريب دو سال عهده‌دار اين پرونده بود، کنار گذاشته شد.
الهام در شرايطي با اعلام اين خبر غيرمنتظره، بسياري از خبرنگاران را شوك‌زده كرد كه پيشتر اعلام شده بود روز سه‌شنبه قرار است دكتر لاريجاني با «خاوير سولانا» در رم ديدار و فصل جديدي از گفت‌وگوها را با نماينده گروه «1+5» آغاز كند كه با اين حساب، احتمال مي‌رود اين مذاكره لغو گردد.
هفته گذشته زماني افكار عمومي اختلاف رئيس‌جمهور با دبير شوراي امنيت ملي را احساس كردند كه دكتر لاريجاني پس از پاسخ مثبت رهبر معظم انقلاب به پوتين مبني بر تأمل در پيشنهاد وي، ارائه پيشنهاد هسته‌اي به ايران را تأييد كرد، اما رئيس‌جمهور اظهار كرد كه پوتين پيشنهاد هسته‌اي به ايران نداده است.در صورت انتصاب جليلي، ثمره يا شخصي نظير آنان، دبيرخانه شوراي عالي امنيت ملي روندي كاملا يكدست با دولت پيدا خواهد كرد.
علي لاريجاني كه اندكي پس از روي كار آمدن دكتر احمدي‌نژاد با نظر مثبت رهبر انقلاب به جاي حسن روحاني، حكم دبيري شوراي عالي امنيت ملي و به تبع آن، مديريت پرونده هسته‌اي را بر عهده داشت، طي دو سال فعاليت خود، نوعي جديد از ديپلماسي را تحت عنوان «ايستادگي منطقي» به اجرا گذارد و هرچند طي اين مدت با بيشترين فشارها از داخل و خارج روبه‌رو بود و سه قطعنامه عليه ايران در دوران وي صادر شد، اما در همين شرايط، كارنامه موفقي را از خود بر جاي گذاشت و از اين رو به نظر مي‌رسد كه كنار گذاشته شدن وي در شرايط كنوني، جايگاه وي را در افكار عمومي تقويت خواهد كرد.
لاريجاني طي اين مدت ـ به ويژه به دليل انتصاب از سوي آيت‌الله العظمی خامنه‌اي ـ همواره به عنوان كانال ارتباطي مطمئن جهان با ايران تلقي مي‌شد و به ويژه در دو ماه گذشته، توانست با تعامل مثبت و فعال با آژانس انرژي اتمي، پرونده پلوتونيوم ايران را مختومه كند و تحركات او باعث شد اعضاي دائمي شوراي امنيت به رغم تهديد در قطعنامه سوم خود، بيش از چهار ماه صدور قطعنامه جديد عليه ايران را به تأخير بيندازند.
¦ تحرکات تفرقه افکنانه در واکنش به استعفاي لاريجاني کليد خورد:
سایت رجانیوز/در حالی که منابع آگاه از کناره گیری توأم با توافق و تفاهم علی لاریجانی از دبیری شورای عالی امنیت ملی خبر می دهند، یک سایت وابسته به محافل مشکوک که به تازگی به دنبال تعطیلی سایت غیرقانونی بازتاب، آغاز به کار کرده است، در خبری تفرقه افکنانه، از این استعفا به "كنار گذاشته شدن نماينده رهبر انقلاب از صدر پرونده هسته‌اي" تعبیر کرد.در این خبر که همسو با خط خبری رسانه های بیگانه و اپوزیسیون تنظیم شده، تمام ادعاهای واهی این رسانه ها و سیاستمداران غربی مبنی بر تعدد محافل تصمیم گیر در ایران و موثر نبودن دیدگاه دولت در مسئله هسته ای مورد تأیید قرار گرفته است.
در بخشی از این خبر مشکوک، تلویحاً از هماهنگی کامل شورای عالی امنیت ملی و دولت ابراز نگرانی شده است: « در صورت انتصاب جليلي، ثمره يا شخصي نظير آنان، دبيرخانه شوراي عالي امنيت ملي روندي كاملا يكدست با دولت پيدا خواهد كرد.»!
این تحرکات تفرقه افکنانه در حالی صورت می گیرد که پیش از این نیز، دست اندرکاران این سایت تازه تأسیس در سایت قبلی خود، در موارد متعددی نظیر مذاکرات وین و سفر لاریجانی به مونیخ، اقدام به ارسال اخباری مشکوک درخصوص اختلاف شدید میان مسئولین ارشد نظام در مسئله هسته ای، کرده بودند.
بکار بستن ترفند زشت تسویه حساب با هزینه کردن از رهبری، در حالی صورت می گیرد، که ایشان کاملاً در جریان استعفای لاریجانی و گزینه جانشین وی بوده اند بطوریکه سعید جلیلی با نظر مساعد ایشان و رئیس جمهور از میان گزینه های موجود، برای دبیری شورای عالی امنیت ملی انتخاب شده و علی لاریجانی نیز همچنان به عنوان نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی باقی خواهد ماند.
سکوت دستگاههای امنیتی در قبال پروژه تفرقه افکنی این سایت اینترنتی با توجه به سابقه گردانندگان آن، در حالی ادامه دارد که ارسال چنین اخبار و سیگنالهایی از سوی این محافل مشکوک، تنها به تضعیف جایگاه جمهوری اسلامی در مقطع حساس فعلی در مذاکرات با آژانس خواهد انجامید.
¦ گزارش ويژه «نوروز» از پشت‌پرده رفتن لاریجانی
سایت نوروز/سخنگوی دولت دلیل استعفای «علی لاریجانی» دبیر شورایعالی امنیت‌ملی را «دلایل شخصی» عنوان کرد، اما گزارش «نوروز» نشان می‌دهد که این استعفا در حوادث یکساله و اختلافات گسترده وی با احمدی‌نژاد مربوط بوده است.
به گزارش خبرنگار نوروز، لاریجانی از مدتها پیش در زمینه پرونده هسته‌ای با احمدی‌نژاد دچار اختلافات زیادی بود و حتی در مواردی، احمدی‌نژاد با اعزام چهره‌هایی چون «مجتبی ثمره هاشمی» تحت عنوان «نماینده ویژه» خود به کشورهایی چون فرانسه و انجام مذاکرات، عملا لاریجانی و اعتبار مذاکرات خارجی او را دچار ابهام ساخته بود.
همچنین، در مواردی چون مذاکرات لاریجانی و سولانا در سال گذشته که روند پرونده هسته‌ای در حال بهبود بود و گفته می‌شد لاریجانی قول تعلیق غنی‌سازی را به طرف اروپایی داده است، احمدی‌نژاد با سخنرانی‌هایی عجیب در جریان سفرهای استانی خود و طرح مسایلی چون «متوقف‌نکردن غنی‌سازی حتی برای یک‌روز» و یا اینکه «اروپایی‌ها به ما گفته‌اند غنی‌سازی را برای یک روز متوقف کنید که ما نمی‌پذیریم»، تاثیری منفی در به نتیجه رسیدن مذاکرات لاریجانی داشته است.
از همان زمان برای چندین بار گفته می‌شد لاریجانی از مسؤولیت خود استعفا داده، اما هربار این شایعه تکذیب می‌شد و در واقع، استعفای وی پذیرفته نمی‌شد.
نکته دیگر درباره استعفای لاریجانی به فاصله اندک این اتفاق با تحولات اخیر در سپاه و حاشیه‌‌نشینی سردار رحیم‌صفوی مربوط می‌شود. رحیم‌صفوی اخیرا در مصاحبه‌ای نگرانی خود از برخی تندروی‌ها و احتمال بروز جنگ با «دشمن عصبانی، قوی و بی‌منطق» را بیان داشته بود و گفته می‌شود قبل از برکناری در جلسات داخلی، انتقادات تندی از احمدی‌نژاد و سیاست‌های جنگ‌طلبانه وی مطرح کرده بود.
¦ گام دیگر در فعال سازی دیپلماسی خارجی
سایت رجانیوز/بالاخره پس از چندین بار استعفا، این بار درخواست علی لاریجانی از سوی رئیس جمهور مورد موافقت قرار گرفت؛ مردی که تمثیل توافقات تیم سابق هسته ای به " مبادله در غلتان با آبنبات " زمینه ساز شهرت هسته ای اش شد.
لاریجانی زمانی سکانداری پرونده هسته ای را بر عهده گرفت که حجم عظیم تعهدات تیم سابق هسته ای، تعلیق تمام فعالیت های هسته ای حتی در محدوده آزمایشگاهی، پذيرش اجراي پروتکل الحاقی بدون تصويب مجلس و… چشم انداز نامطلوبی از فرجام پرونده هسته ای کشورمان ترسیم کرده بود.
رئيس جمهور در طول این دو سال و اندی، با پافشاري بر موضع قبلي خود، از خارج شدن دیپلماسی خارجی ایران از انفعال خبر داد و در تابستان گذشته از آغاز دوران جدید در مسیر فعال سازی دستگاه دیپلماسی.سعید جلیلی، مرد باسابقه سیاست خارجی احمدی نژاد، اکنون عهده دار فاز بعدی فعال سازی دیپلماسی کشور شده است. وی که تحصیلات خود را تا مقطع دکتری علوم سیاسی از دانشگاه امام صادق (ع) به پایان رسانده، سابقه ای ۱۸ ساله در وزارت خارجه دارد.
سعید جلیلی پس از دوم خرداد ۷۶ و تغيير اتوبوسي مديران، به اداره آمریکای وزارت خارجه منتقل شد و معاونت این اداره را بر عهده گرفت. در سال ۸۰ نیز به دفتر مقام معظم رهبری رفت و در سمت مدیریت بررسی های جاری دفتر رهبر معظم انقلاب به ادامه خدمت مشعول شد.
¦ سعيد جليلي يك پا ندارد
سایت خبرنگار مسلمان/سعيد جليلي كه در دولت نهم معاون اروپا و آمريكاي وزارت خارجه شده بود، اكنون به جاي علي لاريجاني دبير شوراي عالي امنيت ملي شده است. وی که به ساده زیستی در زندگی شخصی و رويكردهاي اسلامي-انقلابي در ديپلماسي شهرت دارد، مورد اعتماد فراوان رئیس جمهور در حوزه سیاست خارجی است. سعيد جليلي كه دكتراي علوم سياسي دارد، به زبانهاي عربي و انگليسي نيز مسلط است و با توجه به سابقه ۲۰ ساله حضور در وزارت خارجه، جايگاه علمي و تسلط بسيار خوبي در موضوع هسته اي ايران خواهد داشت.
اما در اين مقطع، جالب و قابل توجه است كه بدانيد اين استاد دانشگاه، در زمان جنگ تحمیلی به عنوان نیروی بسیجی بارها در جبهه حضور یافته است.
شايد خود دكتر جليلي چندان راضي به گفتن اين جزئيات نباشد اما ميگوئيم تا در تاريخ بماند كه سعيد جليلي در سال ۱۳۶۵ديده بان لشكر امام رضا(ع) خراسان بود كه در عمليات كربلاي۵ از ناحيه پا مجروح شد و در بيمارستان صحرايي پاي راست خود را از دست داد.
اكنون پاي راست سعيد جليلي، مصنوعي است و به عبارت دقيق تر او يك پا ندارد اما گامهاي علمي و استوارش در سياست، قطعا بيش از پيش زبانزد خواهد شد.
¦ صباح زنگنه: استعفاي لاريجاني براي انتخابات مجلس است
صباح زنگنه، كارشناس مسائل بين‌المللي گفت: به نظر من، استعفاي "علي لاريجاني" دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي با نزديك‌بودن برگزاري انتخابات هشتمين دوره مجلس شوراي اسلامي مرتبط است.
صباح زنگنه كه پيش از اين مشاور وزير امور خارجه بوده است بعد از ظهر در گفت‌وگو با شبكه خبري "العالم" تصريح كرد: به نظر من دليل اصلي استعفاي لاريجاني، اين است كه كشور در آستانه انتخابات بسيار مهم هشتمين دوره مجلس شوراي اسلامي قرار دارد و وي نيز يكي از قطب‌هاي جريانات سياسي مؤثر در عرصه انتخابات است. وي افزود: هر كسي كه مي‌خواهد وارد عرصه انتخابات شود ناگزير مي‌بايست از مسؤوليت‌هايي كه نيازمند بي‌طرفي كامل است بركنار باشد.
اين كارشناس مسائل بين‌المللي با اشاره به جايگزيني "سعيد جليلي" به جاي لاريجاني، گفت: دكتر جليلي جايگاه قابل توجهي در وزارت امور خارجه دارد و مسؤوليت‌هاي متعددي در داخل و خارج از كشور بر عهده داشته است و اكنون نيز معاون وزير امور خارجه در امور آمريكا و اروپاست.
وي اظهار داشت: جليلي از سويي با تفكر و ذهنيت غربي‌ها آشناست و از سوي ديگر از شخصيت‌هاي نزديك به محمود احمدي‌نژاد، رئيس‌جمهوري ايران به شمار مي‌آيد.
¦ شمس الواعظين استعفاي لاريجاني را نتيجه اختلاف تندروها و ميانه روها دانست
"ماشاءالله شمس الواعظين" مشاور مركز مطالعات راهبردي خاورميانه شنبه شب در گفت وگو با شبكه خبري العربيه، علت استعفاي علي لاريجاني دبير شوراي امنيت ملي ايران را نتيجه اختلافات بين تندروها و ميانه روهاي اين شورا دانست. وي درباره جانشين احتمالي لاريجاني نيز گفت: رييس جمهوري ايران از اين جهت دوست و هوادار خود"سعيد جليلي" معاون امور اروپا و آمريكاي وزارت خارجه ايران را برمي گزيند تا بتواند مذاكرات مربوط به بحران هسته اي ايران را متناسب با ديدگاه خود اداره كند. شمس الواعظين با بيان اينكه استعفاي لاريجاني نوعي پيروزي براي اردوگاه تندروهاي شوراي امنيت ملي ايران به شمار مي رود، گفت: لاريجاني از كبوترهاي شوراي امنيت ملي به شمار مي رفت و بازهاي اين شورا توانستند جليلي را به جاي او وارد شورا كنند. وي در عين حال بااشاره به تاثير تندروي هاي غرب در جريان مذاكرات هسته اي در شكل گيري اين موضوع خاطرنشان كرد: هروقت آمريكا و اروپا در رابطه با پرونده هسته اي ايران موضع تندتري اتخاذ كرده اند ايران نيز موضع تندتر در پيش گرفته است. شمس الواعظين افزود: حسن روحاني در دوره خاتمي، مسوول پرونده هسته اي ايران بود و بااينكه مواضعي نرم داشت، اما غرب او را نپذيرفت و شروطي را قايل شد و وقتي روحاني جايش را به علي لاريجاني داد، جامعه غربي بارديگر شروط جديدي را پيش روي ايران قرار داد و از اين رو ايران همپاي غرب در رابطه با پرونده هسته اي، مواضع تند اتخاذ كرد.
۴ استعفای لاریجانی؛ بازتاب های خارجی
¦ لاريجاني در پي رياست‌جمهوري است
روزنامه الشرق‌الاوسط/ الكس بيگام، كارشناس مركز سياست‌هاي خارجي در لندن در گفت‌وگو با روزنامه فرامنطقه‌اي الشرق‌الاوسط مدعي شد: تقريباً قطعي است كه لاريجاني در صدد نامزدي براي انتخابات آينده رياست‌جمهوري ايران است. وي افزود: بيرون‌بودن او از حكومت، بر احتمال انتخاب وي به رياست‌جمهوري مي‌افزايد.
اين كارشناس انگليسي ادامه داد: البته كناره‌گيري لاريجاني، نتيجه اختلافات وي با احمدي‌نژاد در مورد تاكتيك ضروري در پرونده هسته‌اي و نيز بلندپروازي‌هاي سياسي اوست.
¦ استعفای تکان دهنده
خبرگزاري فرانسه / "علي لاريجاني" كه استعفاي تكان دهنده اش از سمت مقام ارشد امنيت ملي ايران روز شنبه اعلام شد، اگرچه يك محافظه كاراست اما هيچگاه به عنوان يك هم پيمان مسلم "محمود احمدي نژاد" رييس جمهور(ايران) تلقي نشده بود.
استعفاي لاريجاني تنها يك روز پس از آن صورت گرفت كه احمدي نژاد گفته ي لاريجاني را در اين خصوص كه "ولاديمير پوتين" رئيس جمهوري روسيه در جريان سفرش به ايران در روز سه شنبه پيشنهادي را در زمينه برنامه هسته اي اين كشور مطرح كرده است، به صراحت تكذيب كرد. لاريجاني گفت كه اين "پيشنهاد خاص" در جريان مذاكرات پوتين با (آيت الله) خامنه اي، رهبر عالي ايران مطرح شد.
اما پس از آن احمدي نژاد گفت كه پوتين هيچ پيامي به غير از پيام "دوستي" ميان تهران و مسكو را مطرح نكرد.
با وجودي كه لاريجاني برخي مواقع لحني عمل گراتر از احمدي نژاد را در پيش گرفته، اما اين احمدي نژاد است كه همچنان به عنوان يكي از خودي هاي نظام تلقي مي شود و تندروي هايش نيز كماكان به قوت خود باقيست. كل خانواده ي لاريجاني قطب تشكيلات اسلامي در كشور هستند. لاريجاني فرزند يك آيت الله عظيم الشان است و همسرش نيز دختر "آيت الله مرتضي مطهري" از معتمدين نزديك "آيت الله روح الله خميني(ره) بنيانگذار فقيد انقلاب ايران است.
"صادق لاريجاني" برادر كوچكترش يك روحاني و از اعضاي شوراي نگهبان، نهاد اصلي مسوول بررسي صلاحيت ها در جمهوري اسلامي است. "محمد جواد" برادر ديگر لاريجاني شخصيتي برجسته و مشاور ارشد قوه قضائيه در امور بين المللي است.
لاريجاني كه سال هاي 1994 تا 2004 رئيس تلويزيون دولتي ايران بود، به منظور مقابله با اصلاح طلبان از اختياراتش براي توليد برنامه هايي كه به روشنفكران و نزديكان به "محمد خاتمي" رئيس جمهوري اصلاح طلب حمله مي كرد، استفاده كرد.
¦ رئيس مؤسسه خاور نزديك روسيه: استعفاي لاريجاني نشانه تغيير سياست‌هاي ايران است
"يوگني ساتانوفسكي" رئيس انستيتو خاور نزديك روسيه ابراز عقيده كرد استعفاي "علي لاريجاني" دبير شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند به معناي تغيير در سياست تهران باشد.
ساتانوفسكي در گفت‌وگو با خبرگزاري روسي "نووستي" گفت: مسلماً چنين استعفايي به معناي بروز تغييراتي در سياست و يا اقداماتي در سياست داخلي است كه در نهايت، ناگزير بر سياست خارجي تأثير خواهند داشت.
وي افزود: مي‌توان گفت وضعيت سياست داخلي، امروز در ايران تغيير مي‌كند.
ساتانوفسكي با بيان اين عقيده كه تغيير در سياست داخلي ايران، مدت بسياري است كه قابل مشاهده است، به تعويض فرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي اشاره كرد و افزود: اگر مقامات ايران، بيان سخناني تند مانند "ضرورت محو اسرائيل از روي زمين" را متوقف كنند، گوياي تغيير در سياست خواهد بود.
وي افزود: ممكن است استعفاي لاريجاني تنها تغييراتي كادري باشد، مثلاً به علت ضرورت تحكيم برخي گروه‌ها و يا دلايلي داخلي كه در عين حال سياست اين كشور نيز ذره‌اي تغيير نيابد كه اين را نيز در آينده مي‌توان ديد.
ساتانوفسكي گفت: اگر در سياست ايران تغييري به وجود نيايد مي‌توان بهار يا تابستان، انتظار حمله آمريكا را داشت.
¦ گفت وگوی الجزيره با دو تحليلگر امورايران درباره استعفاي لاريجاني
شبكه خبري الجزيره قطر شنبه شب در ميزگردي با حضور "محمد صادق الحسيني" تحليلگر سياسي از تهران و"محمد سعيد ادريس" پژوهشگر مركز مطالعات راهبردي الاهرام از قاهره به بررسي علل استعفاي دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران پرداخت. محمدصادق الحسيني دراين باره گفت: موضوع استعفاي "علي لاريجاني" به چهار، پنج ماه پيش برمي گردد و علت اصلي آن نيز اختلاف روش، عملكرد و تاكتيك در برخورد با موضوع هايي نه تنها پرونده هسته اي بلكه امور امنيتي و استراتژي كلي در ايران بوده است. وي افزود: نكته مهم، اينكه اين اختلاف ادامه رقابت هاي انتخاباتي دو سال پيش رياست جمهوري است كه در آن احمدي نژاد به عنوان يك پديده مردمي بروز كرد. صادق الحسيني گفت: اين در حالي است كه لاريجاني به عنوان يك رهبر نخبه و متعلق به طبقه دانشجويي و مكاتب فلسفي ايران با هر مسئله اي به شيوه خودش برخورد مي كرد و معتقد بود كه هر مسئله اي راه حلي دارد و هر موضوعي برخورد متفاوتي را مي طلبد. وي همچنين گفت: لاريجاني همچنان نماينده رهبر جمهوري اسلامي در شوراي عالي امنيت ملي است و در صحنه سياسي و امنيتي باقي خواهد ماند و به عنوان برگ برنده اي خواهد بود، همان طور كه "حسن روحاني" به عنوان برگي در صحنه سياسي باقي مانده است.
¦ گزارش بي بي سي درمورد علل استعفاي علي لاريجاني از سمت خود
راديو بي بي سي شنبه شب در گزارشي از"احمد زيدآبادي"باعنوان كارشناس مسايل ايران به بررسي علل استعفاي "علي لاريجاني" دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران پرداخت. زيدآبادي در اين گزارش به شرح زير گفت: خبر استعفاي "علي لاريجاني" از سمت دبير شوراي عالي امنيت ملي و مقام ارشد مذاكرات هسته اي ايران، تنها سه روز پيش از ملاقات وي با "خاوير سولانا" اعلام شد. اعلام استعفاي علي لاريجاني از سوي "غلامحسين الهام" سخنگوي دولت "محمود احمدي نژاد" به عنوان خبري ناگهاني و غيرمنتظره مورد توجه محافل سياسي و رسانه اي ايران و جهان قرار گرفته است. در واقع هيچكس انتظار نداشت كه لاريجاني در آستانه ديدار مهم خود با خاوير سولانا مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا از مقام خود كنار رود. هنوز روشن نيست كه لاريجاني مجبور به استعفا شده و يا به عبارتي از مقام خود بركنار گرديده است و يا اينكه به گفته الهام به دلايل شخصي از مقام خود كنار رفته است. در برخي موارد ديده شده كه در ايران وقتي مي خواهند فردي رااز مسئوليتش عزل كنند، استعفاي او را از مقامش اعلام مي كنند. اين مساله بخصوص براي دو تن از وزيران دولت احمدي نژاد كه اخيرا از سمت خود بركنار شدند، اتفاق افتاد. به هرحال، اگر لاريجاني توسط احمدي نژاد از سمت خود عزل شده باشد، اين موضوع معنايي غيراز نارضايتي رئيس جمهور ايران از نحوه كار لاريجاني در مقام دبيري شوراي عالي امنيت ملي ايران و اختلاف دو طرف بر سر مسائل مهم كشور ندارد. در حقيقت، شوراي عالي امنيت ملي ايران كه پس از روي كار آمدن احمدي نژاد از قدرت تاثيرگذاري بيشتري برخوردار شده است، درباره عموم مسائل مربوط به امنيت جمهوري اسلامي تصميم گيري مي كند كه يكي از اين مسائل، برنامه هسته اي ايران است. به نظر مي رسد كه احمدي نژاد به عنوان رئيس شوراي عالي امنيت ملي ايران از اينكه لاريجاني در مقام دبير شوراي مذكور ازاختيارات گسترده اي برخوردار شده بود و بخصوص در محافل داخلي و خارجي حتي قدرتمندتر و با نفوذتر از شخص رئيس جمهور معرفي مي شد، به شدت ناراضي بود و بعضا مي كوشيد تا با تصميم هايي مغاير آنچه لاريجاني اعلام مي كرد، موقعيت خاص خود را در نظام تصميم گيري ايران به رخ همگان بكشد. بدين ترتيب، نارضايتي احمدي نژاد از لاريجاني ممكن است بيش از آنكه مربوط به اختلاف ديدگاه هاي دو طرف بر سر مسائل مربوط به امنيت جمهوري اسلامي از جمله برنامه اتمي ايران باشد، به ناراحتي رئيس جمهور ايران از قدرت گرفتن رقيب انتخاباتي سابق خود است.
¦ گزارش راديو فردا از استعفاي لاريجاني
علي لاريجاني از جمله افرادي بود كه به شدت به سياست هاي "محمد خاتمي،" رييس جمهوري پيشين و تيم هسته اي وي حمله مي كرد و آنها را مسبب ناكامي هاي جمهوري اسلامي در اين عرصه مي دانست. وي، تيم سابق هسته اي را كه سرپرستي آن با "حسن روحاني"، از افراد نزديك به "اكبر هاشمي رفسنجاني" بود، متهم كرد كه در برخورد با خارجي ها امتيازات بسياري داده اند و در مقابل تنها "آب نبات" گرفته اند. اكنون وي در حالي سمت خود را ترك مي كند كه پرونده هسته اي ايران در دو سال گذشته دچار فراز و نشيب هاي بسياري شده است و دو قطعنامه تحريمي عليه جمهوري اسلامي ايران توسط شوراي امنيت سازمان ملل متحد به تصويب رسيده و بعيد نيست كه قطعنامه سومي نيز در چند ماه آينده به تصويب برسد. اما به نظر مي رسد كه شرايط پرونده هسته اي ايران به گونه اي پيش رفته است كه لاريجاني ناچار شده است در زماني "حساس" از سمت دبيري شوراي عالي امنيت ملي ايران كناره بگيرد. زمان فعلي از آن رو حساس تلقي شده است كه براساس اعلام قبلي قرار بود در هفته جاري ديداري ميان "علي لاريجاني" و "خاوير سولانا"، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا براي بحث پيرامون پرونده هسته اي ايران در آستانه گزارش وي به اعضاي شوراي امنيت صورت گيرد و همزمان هياتي از سوي آژانس بين المللي انرژي اتمي به ايران سفر كند و با طرف ايراني به سرپرستي معاون دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران ديدار كند. هدف از سفر اين هيات نيز ادامه مذاكرات پيرامون پاسخ ايران به ابهامات و پرسش هاي سابق درباره ماهيت برنامه اتمي ايران است كه تهران تنها تا اواخر ماه نوامبر(اوايل آذر ) فرصت دارد تا به آنها پاسخ گويد. با اعلام خبر استعفاي علي لاريجاني سايه ابهام بر اين رخدادها سنگيني مي كند و هنوز مشخص نيست كه وضعيت مذاكرات و ديدارهاي پيش رو چگونه خواهد بود. گرچه سخنگوي دولت ايران گفته است كه احتمالا "سعيد جليلي"، معاون اروپا و آمريكاي وزارت امور خارجه ايران مسئوليت اين سمت را برعهده خواهد گرفت و سياست هاي جمهوري اسلامي درباره برنامه هسته اي تغييري نخواهد كرد. راديو فردا افزود: اكنون با كناره گيري علي لاريجاني، اين پرسش مطرح شده كه آيا از ميزان تاثيرگذاري ميانه روترها در پرونده اتمي باز هم كاسته خواهد شد؟ وي همچنين گفته است كه در ديدار با سولانا، يا لاريجاني يا جليلي و يا هر دو حضور خواهند داشت، ولي عجيب به نظر مي رسد كه دبير شوراي عالي امنيت ملي پس از پذيرش استعفايش و در حالي كه فاقد اختيارات لازم است، همچنان به مذاكره بپردازد و يا طرف اروپايي به گفت وگو با فردي بنشيند كه ديگر سمتي در اختيار ندارد.
¦ تحليل محتواي رسانه هاي خارجي در خصوص استعفاي لاريجاني
خبرگزاری ایرنا / اين خبر در رسانه هاي خارجي بازتاب وسيعي داشت به نحوي كه تا زمان تهيه اين گزارش ، بازتابهاي مربوط به اين موضوع همچنان داغ است و ادامه دارد. خبر استعفاي لاريجاني و پذيرش استعفاي آن از سوي رييس جمهوري تا حد زيادي براي رسانه هاي عمده و بزرگ خارجي تعجب برانگيز بود تا جايي كه شبكه خبري بي بي سي از آن به عنوان "استعفاي حيرت انگيز" نام برد. بررسي محتواي خبرها ، گزارشها و تحليل هاي ارايه شده از سوي خبرگزاري ها و شبكه هاي نوشتاري، صوتي و تصويري نشان مي دهد كه در ارتباط با اين استعفا تكيه عمده بر روي "وجود اختلاف ميان مسئولين جمهوري اسلامي" است. دستمايه تبليغ وجود اختلاف ميان مقامات جمهوري اسلامي،اظهارات متفاوت علي لاريجاني و محمود احمدي نژاد در خصوص سفر "ولاديمير پوتين" رييس جمهوري روسيه به تهران بود. در اين ميان برخي رسانه ها نيز با اشاره به نقش برجسته و هدايت گر دكتر لاريجاني در پرونده هسته اي ايران از پذيرش استعفاي وي به عنوان"نشانه اي از تندتر شدن مواضع هسته اي ايران" نام بردند. 1 - تبليغ وجود اختلاف ميان مقامات جمهوري اسلامي به گفته بي بي سي هفته گذشته و در پي ديدار "ولاديمير پوتين" رييس جمهوري روسيه از ايران، احمدي نژاد و لاريجاني در مورد ارايه طرحي از سوي پوتين براي حل مساله هسته اي ايران اظهارات متفاوتي كردند. اين شبكه اضافه كرد :برخي گزارش ها حاكي از آن بود كه رييس جمهوري روسيه در سفر يك روزه خود به تهران طرحي را در مورد بحران هسته اي ايران مطرح كرده و روز چهارشنبه لاريجاني وجود چنين پيشنهادي را تاييد كرد اما رييس جمهوري ايران روز پنجشنبه گفت كه "پوتين حرفي نزد." در اين ميان راديو فردا ، رسانه وابسته به سازمان جاسوسي آمريكا "سيا" مصاحبه اي با "صادق زيباكلام" ترتيب داد. زيباكلام گفت : نبايد خبر استعفاي دكتر لاريجاني ما را شگفت زده كند چون از همان ابتدا در خصوص بحث هسته اي ، نوعي دوگانگي ميان آقاي لاريجاني و احمدي نژاد وجود داشت. وي اضافه كرد : فكر مي كنم ظرف 20 تا 30 ماه گذشته بين آقاي لاريجاني و احمدي نژاد دو نگاه متفاوت نسبت به مسئله هسته اي وجود داشت. "امير موسوي" كارشناس امور ايران نيز به تلويزيون "الجزيره" قطر گفت : برخي اختلاف نظرها بين لاريجاني و احمدي نژاد به خصوص درباره چگونگي حل و فصل پرونده هسته اي ايران و شيوه بيان مسايل هسته اي وجود داشت. به نظر وي تغيير دبير شوراي امنيت ملي در همين چارچوب انجام شد زيرا احمدي نژاد به كسي نياز دارد كه بيش از پيش به او اطمينان داشته باشد و با سياست هاي وي كاملا همراه باشد. موسوي افزود : جليلي ، مرد شماره دو وزارت خارجه ايران است كه مي تواند بدون هيچ ترديد يا تاخيري سياست هاي احمدي نژاد را اجرا كند. "محمدحسن البحراني«مدير دفتر شبكه الجزيره در تهران نيز در اين زمينه با افزايش دامنه اختلافات مورد ادعا، اظهار داشت : اين استعفا نشان مي دهد، نقطه نظرات متفاوتي در شيوه اداره پرونده هسته اي ، سياست خارجي مربوط به اين پرونده يا حتي درباره مسايل ديگر وجود دارد.
خبرگزاري فرانسه از مبدا تهران گزارش داد : "علي لاريجاني" كه استعفاي تكان دهنده اش از سمت مقام ارشد امنيت ملي ايران امروز اعلام شد، اگر چه يك محافظه كار است اما هيچگاه به عنوان يك هم پيمان مسلم "محمود احمدي نژاد" تلقي نشده بود. فرانس پرس اضافه كرد : لحن دشوار و آشكارا به دور از هيجان لاريجاني اغلب با لفظ متغير و عوام پسندانه ي "احمدي نژاد" به شدت مغايرت داشت و در يك كلام ، او مردي براي تمامي بحران ها بود. به ادعاي اين خبرگزاري غربي از ماه ها پيش شايعاتي در ايران در زمينه نارضايتي لاريجاني از موقعيتش و استعفايش از اين منصب رواج يافته بود اما تا روز شنبه هيچ يك از اين شايعات تاييد نشد. خبرگزاري فرانسه گفت : استعفاي لاريجاني تنها يك روز پس از آن صورت گرفت كه احمدي نژاد گفته ي لاريجاني را در اين خصوص كه "ولاديمير پوتين" رييس جمهوري روسيه در جريان سفرش به ايران در روز سه شنبه پيشنهادي را در زمينه برنامه هسته اي اين كشور مطرح كرده است، به صراحت تكذيب كرد.
