تولد و دوران کودکی
حضرت آیت الله حاج شیخ حسین مظاهری آیه‌الله حاج شیخ حسین مظاهری، در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی در «تیران» یکی از شهرستانهای استان اصفهان و در خانواده‌ای مذهبی و روحانی و دوستدار خاندان پیامبر گرامی اسلام(ص) پا به عرصه وجود نهاد. تقید به شریعت و کوشش برای انجام واجبات و ترک محرمات الهی از ویژگی‌های برجسته خانواده آیه‌الله مظاهری به ویژه والد معظم له، مرحوم حجه‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ حسن مظاهری بود که این مسأله، سهم بسزایی در رشد و تعالی روح ایشان و علاقه‌مندی به تحصیل در حوزه علمیه داشت.
دوران تحصیل
آیه‌الله مظاهری، با پایان دادن به تحصیلات غیر حوزوی، در سال ۱۳۲۶ هجری شمسی برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه اصفهان شد. حوزه علمیه اصفهان در دوره‌های قبل، بویژه در عصر صفوی، با ظهور عالمانی برجسته و سترگ، و برپایی جلسات علمی درخششی فراوان داشت. در دوره‌ای که آیه‌الله مظاهری به تحصیلات حوزوی روی آورده بود، حوزه اصفهان اگرچه درخشش پیشین را نداشت؛ اما همچنان از استادان بزرگ و حوزه‌های بحث و درس خالی نبود. ایشان در ابتدا به مدرسه مسجد سید اصفهان، که مقبره مرحوم سید شفتی نیز در آنجاست، وارد شده و مشغول به تحصیل شدند.
آیه‌الله مظاهری دروس دوره ادبیات و نیز بخشی از دروس دوره سطح را در اصفهان، در نزد استادان بزرگ آن دیار، فرا گرفته و در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی، به منظور تکمیل تحصیلات خود و بهره‌مندی از محضر استادان حوزه علمیه قم، به این حوزه سترگ پای نهادند و پس از پایان تحصیلات سطح، در درس خارج فقه و اصول اعاظم حوزه علمیه قم شرکت جسته و در کنار آن به فراگیری دروس فلسفه، همانند اسفار و شفا و نیز دروس تفسیر و کلام پرداختند.
ایشان در طی این سالها، از تدریس دروس حوزوی نیز غافل نمانده و از آغاز تحصیل، دروس فرا گرفته را تدریس می‌کردند. ایشان، عوامل کامیابی خود در زمینه‌های علمی را انتخاب استادان و هم مباحثه‌های خوب، تلاش برای مانع نشدن امور دنیوی در تحصیل، منظم بودن و تقویت دروس پایه می‌دانند.
اساتید
آیه‌الله مظاهری، با ورود به حوزه علمیه اصفهان، دروس ادبیات را خدمت دو عالم ادیب، مرحوم حاج آقا جمال خوانساری و حاج آقا احمد مقدس فرا گرفته و دروس سطح را نزد حضرات آیات خادمی، فیاض، طیب، ادیب و مدرس و منظومه حاجی سبزواری را در محضر مرحوم آیه‌الله حاج شیخ محمود مفید آموختند.
با ورود به حوزه علمیه قم، کتاب مکاسب و کفایه‌الاصول را نزد مرحوم آیه‌الله حاج شیخ عبدالجواد جبل عاملی و مرحوم آیه‌الله مرعشی نجفی و مرحوم آیه‌الله مجاهدی و مرحوم آیه‌الله حاج شیخ مرتضی حائری و مرحوم آیه‌الله سید محمد باقر سلطانی(ره) خواندند و آنگاه بیش از هشت سال در دروس خارج فقه حضرت آیه‌الله بروجردی و ده سال در دروس خارج فقه و اصول حضرت امام خمینی(ره) و بیش از دوازده سال در دروس خارج فقه و اصول آیه‌الله محقق داماد حاضر گشتند. همچنین اسفار ملاصدرا، شفای بوعلی سینا و دروس تفسیری و اعتقادی را نزد علامه طباطبایی فرا گرفتند.
فعالیتهای علمی و فرهنگی
حضرت آیه‌الله مظاهری، در سالهای زندگی پربرکت خود خدمات علمی، فرهنگی و اجتماعی فراوانی را به انجام رسانیده‌اند که تا هم اکنون نیز ادامه دارد. از جمله خدمات وی که تحول بزرگی در حوزه‌های علمیه ایجاد کرد، اهتمام ویژه به درس اخلاق و پرورش روحیه معنوی فضلا و طلاب جوان بود. ایشان پیش از انقلاب با اصرار و استقبال فضلا و طلاب، درس اخلاق خود را ابتداء در مدرسه فیضیه قم آغاز کردند و اکنون بیش از چهل سال است که این دروس به طور مداوم تشکیل می‌گردد و از این رهگذر، شاگردان و طلاب فاضلی به مکتب شیعه تقدیم شده است.
آیه‌الله مظاهری در امر سامان دادن به حوزه‌های علمیه نیز در پیش و پس از انقلاب خدمات شایانی داشته‌اند. از جمله، در پیش از انقلاب، به همراه بزرگانی چون آیه‌الله مصباح یزدی و آیه‌الله خرازی در تنظیم و تدوین برنامه‌های علمی و آموزشی مؤسسه در راه حق شرکت جستند که برکات بسیار عظیمی را به همراه داشت. در سال ۱۳۷۴ هجری شمسی نیز با هجرت ایشان از حوزه علمیه قم به شهر اصفهان، حوزه علمیه اصفهان استقلال یافت. در دوره حضور ایشان در اصفهان نیز خدمات فراوانی به آن حوزه کهن ارزانی گشته که از جمله می‌توان به تأسیس «مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز آموزش‌های تخصصی حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز مشاوره حوزه عملهیه اصفهان»، «مرکز خدمات حوزه علمیه اصفهان با بخش‌های مختلف بیمه، مسکن، قرض الحسنه و…»، «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان» و نیز «مرکز رسیدگی به امور مساجد استان اصفهان» اشاره کرد.
تدریس و تألیف
آیه‌الله مظاهری، سالیان بسیاری در حوزه‌های علمیه علاوه بر دروس اخلاق به تدریس دروس مختلف فقهی، اصولی، فلسفی، اقتصادی و… پرداخته‌اند. ایشان چندین بار، شرح منظومه، نهایه‌الحکمه و بخش‌هایی از اسفار اربعه را تدریس نموده و از سال ۱۳۵۶ تاکنون به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال داشته‌اند. استاد طی این سالها بسیاری از ابواب فقهی همانند طهاره، صوم، خمس، زکوه، حجّ، امر به معروف و نهی از منکر، بیع، اجاره، مضاربه، شرکت، ضمان، حواله، کفالت، صلح، حجر، قرض، فلس، قضا، ولایت فقیه و… و همچنین بیش از پنج دوره کامل مباحث علمی اصول فقه را در حوزه علمیه قم و اصفهان تدریس فرموده‌اند.
حضرت آیه‌الله مظاهری در ضمن تدریس از تألیف و پژوهش نیز غافل نبوده و کتابهای فراوانی را به میراث مکتوب شیعه افزوده‌اند؛ از آن جمله می‌توان به کتب زیر اشاره کرد:
الف) در زمینه فقه:
1ـ الحاشیه علی العروه الوثقی.
2ـ توضیح المسائل.
3ـ مناسک حجّ.
4ـ ولایت فقیه و حکومت دینی.
ب) در زمینه اخلاق:
1ـ دراسات فی الاخلاق و شئون الحکمه العلمیه.
2ـ عوامل کنترل غرایز در زندگی انسان.
3ـ جهاد با نفس.
4ـ اخلاق فرماندهی.
5ـ اخلاق در خانه.
6ـ اخلاق در اداره.
7ـ تربیت فرزند.
8ـ جبهه و جهاد اکبر.
9ـ خانواده در اسلام.
10ـ به سوی حق.
11ـ ویژگی‌های معلم خوب.
12ـ شرح و تفسیر اخلاقی دعای کمیل.
13ـ شرح و تفسیر اخلاقی دعای سحر.
14ـ شرح و تفسیر اخلاقی مناجات شعبانیه.
ج) در زمینه اقتصاد:
1ـ احکام اقتصادی در مورد زمین.
2ـ مقایسه‌ای بین سیستم‌های اقتصادی.
3ـ التوازن الاسلامی بین الدنیا و الاخره (با همکاری حضرات آیات خرازی، مصلحی، شهید سلطانی و استادی).
د) در زمینه اعتقادات:
1ـ معارف اسلامی در سوره یس.
2ـ معاد در قرآن.
3ـ الامامه و الولایه فی القرآن الحکیم (با همکاری حضرات آیات محمدی گیلانی، مصباح یزدی و موسوی یزدی).
4ـ برنامه زندگی.
ه) در زمینه‌های گوناگون:
1ـ چهارده معصوم.
2ـ الحکومه الاسلامیه فی احادیث الشیعه الامامیه (با همکاری حضرات آیات خرازی، مصلحی، شهید سلطانی و استادی).
همچنین ایشان در زمینه‌های دیگر اسلامی نیز تحقیقات و کتب فراوانی نگاشته‌اند که تاکنون به چاپ نرسیده است که از آن جمله می‌توان به تقریرات فقه و اصول اساتید ایشان، کتب و رساله‌های متعدد فقهی و اصولی، کتابی در علم رجال، کتاب ولایه‌الفقیه، دوره کامل اصول فقه، رساله فی العرفان، رساله فی المعاد، المالکیه فی الاسلام و… اشاره کرد.
فعالیتهای سیاسی
آیه‌الله مظاهری، در کنار فعالیتهای علمی و فرهنگی، از فعالیتهای سیاسی باز نمانده و در پیش و پس از انقلاب اسلامی، همگام با دیگر مردم ایران برای نابودی رژیم پهلوی و استقرار حکومت اسلامی تلاش کردند. ایشان از اعضای با سابقه و عالی رتبه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بوده و در زمان مبارزه بر ضد رژیم شاه، با همکاری دیگر اعضای آن جامعه، به صدور اعلامیه و بیانیه بر ضد شاه و عوامل او و نیز به افشاگری‌های فراوان می‌پرداختند. امضای ایشان در ذیل بسیاری از اعلامیه‌های مهم آن زمان به چشم می‌خورد. پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، معظم له با برقراری دروس اخلاق عمومی برای همه مردم، بویژه نسل جوان و بسیجیان و نیز برگزاری این دروس در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل، و با پیروی تامّ از فرمان‌های امام راحل عظیم الشأن حضرت امام خمینی(ره) یاوری صدیق و شاگردی مطیع در خدمت آن امام(ره) بودند.
هجرت به اصفهان
حوزه علمیه اصفهان، در طول تاریخ عالمان فرزانه‌ای را به عالم اسلام تقدیم کرده بود. عالمانی چون شیخ بهایی، علامه مجلسی، میرداماد، سید شفتی و جهانگیرخان قشقایی. این حوزه با سابقه، در دهه‌های اخیر به سبب نبود ستارگان درخشان علم و فقاهت و نارسایی‌های موجود، رو به افول نهاده بود. از اینرو علمای آن دیار سالها بود که به دنبال راهکاری مناسب برای جبران این خسارت بودند؛ اما این حرکت نیازمند محوریت کارآمد و مرکزیت استوار بود. پس از ارتحال مرحوم آیه‌الله حاج شیخ حسن صافی اصفهانی «رضوان الله علیه» علمای حوزه علمیه اصفهان در آبان ماه سال ۱۳۷۴ طی نامه‌ای مفصل به مقام معظم رهبری خواستار هجرت آیت الله مظاهری به آن دیار شدند. پس از این نامه، مقام معظم رهبری در تاریخ نهم آذر ماه ۱۳۷۴ در نامه‌ای از آیه‌الله مظاهری خواستند که به شهر اصفهان عزیمت فرموده، درخواست مردم و علمای آن دیار را اجابت فرمایند. دو روز پس از این نا مه، یعنی یازدهم آذرماه ۱۳۷۴ و در سالروز تولد حضرت جوادالائمه(ع) حضرت آیه‌الله مظاهری با استقبال فراوان مردم، مسؤولین و علمای بزرگوار اصفهان، وارد این شهر شده و در آن رحل اقامت افکندند.
آیه‌الله مظاهری، هم اکنون در اصفهان حضور داشته و به اداره حوزه علمیه اصفهان و تربیت طلاب شایسته و رسیدگی به امور مردم مؤمن و مسلمان آن شهر می‌پردازند.
