تولد و دوران کودکى
آیت الله ابراهیم امینى در سال ۱۳۰۴ در نجف آباد در خانواده مذهبى و علاقهمند به اهل بیت(علیهم السلام) دیده به جهان گشود. پدرش حسین نام داشت و پیشه اش کشاورزى بود و از محصول باغ شخصى خود، زندگى خانواده را تأمین می کرد. مادرش نیز خانه دار بود. پنج ساله بود که پدرش را از دست داد و تنها راه معیشت خانواده آنها، اجاره بهاى ملکى بود که داشتند. از این رو زندگى آنها در آن روزگار به سختى می گذشت. پدر و جدّ او از افراد متدیّن و خیّر بودند و به فقیران و محرومان کمک می کردند.
دوران تحصیل
آیت الله امینى دروس کلاسیک را تا ششم ابتدایى در یکى از مدارس غیر دولتى و شبانه به پایان رساند و در جلسات قرآن که در مساجد تشکیل می شد، شرکت جدى داشت. از همان سالها عاشق طلبگى و تحصیل علوم دینى شد و در فروردین ۱۳۲۱ پس از کسب رضایت مادر همراه دو تن از دوستان خود به حوزه علمیه قم آمد و در مدرسه حاج ملا صادق سکونت داشت. روزگار او همزمان با اشغال ایران به دست نیروهاى متفقین بود و از این رو ارزاق عمومى کمیاب شده بود و مردم در معیشت دچار مشکلات فراوان شده بودند. او در این مدت در روزهاى پنجشنبه و جمعه در درس اخلاق امام(ره)شرکت می کرد و شبهاى جمعه نیز به درس اخلاق آقا حسین قمى می رفت. نماز مغرب و عشا را در فیضیه به امامت آیت الله سید محمد تقى خوانسارى می خواند تا اینکه ایام تعطیلى حوزه هاى علمیه و فصل تابستان فرا رسیده و دوره سه ماهه حضور او در قم به سر آمد.
در تابستان آن سال به زادگاه خود بازگشت، امّا در سال تحصیلى بعد به دلیل کمبود و گرانى ارزاق عمومى و مشکلات معیشتى نتوانست به قم برود و به سفارش از استادان و دوستان به حوزه علمیه اصفهان رفت و در مدرسه نوریه ساکن شد. حوزه علمیه اصفهان در آن روزگار رونق فراوانى داشت و در امور معنوى نیز بسیار شگفت آور بود. آیت الله امینى در این سالها به تکمیل دروس دوره سطح مشغول شد و همواره از محضر استادان اخلاق، همچون حاج میرزا على شیرازى بهره می برد. مدت حضور او در اصفهان نزدیک به شش سال بود. در سال ۱۳۲۶ براى ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم رفت تا از محضر استادان آن دیار نیز کسب فیض نماید. در آنجا نیز از محضر آیات عظام و استادان بسیارى در فقه و اصول و حکمت بهره برد و در کنار آن به تهذیب نفس و بهرهمندى از دروس اخلاق اشتغال داشت. در این مدت از تدریس دروس فرا گرفته نیز غافل نماند.
استادان و دوستان
آیت الله ابراهیم امینى در طول سالهاى تحصیل خود، به محضر علما و استادان بسیارى شرفیاب شد. او دروس دوره مقدمات را در محضر استادانى چون آقا شیخ رمضانعلى ملایى، آقا شیخ هاشم جنّتى، آقا سید محمد هاشمى قهدیجانى فرا گرفت و بیشتر شرح لمعه و نیز معالم الاصول را نزد حاج شیخ محمد حسن عالم آموخت. براى آموختن منطق منظومه نیز به درس حاج آقا صدر هاطلى کوهپایى رفت. او رسائل را نزد آقا سید عباس دهکردى و حیدر على برومند و قوانین را نزد آقا سید على اصغر محقق و مکاسب را نزد آقایان شیخ محمد حسین جرقویهاى وآقا شیخ مرتضى اردکانى و حاج آقا رحیم ارباب فرا گرفت. در قم نیز ادامه رسائل و مکاسب را نزد آقاى سلطانى، حاج آقا رضا بهاءالدینى و آقاى مجاهدى خواند. جلد اول کفایه را نزد آیت الله مرعشى و جلد دوم را نزد آیت الله گلپایگانى و بخش حکمت منظومه را نزد آیت الله سید محمد حسین طباطبایى به اتمام رساند. در درسهاى خصوصى علامه طباطبایى که در شبهاى پنجشنبه و جمعه تشکیل می شد شرکت می کرد و بخشى از کتاب اسفار و کتاب تمهید القواعد و چند جلد از بحارالانوار و منطق شفا را در آنجا فرا گرفت.
وى در درسهاى خارج فقه و اصول آیت الله بروجردى(ره)و در درس خارج اصول امام خمینى(ره)شرکت می نمود. بعدها که درس خارج فقه امام(ره)نیز تشکیل شد، در آن شرکت می جست.
آیت الله امینى در طى این سالها با طلاب فاضل بسیارى رابطه دوستى و رفاقت داشت و دروس آموخته را مباحثه می کرد که از جمله آنها آقایان سید کمال الدین موسوى، شیخ ابوالقاسم محمدى، شیخ عبدالله جوادى آملى و شیخ عباس ایزدى را مىتوان نام برد. وى در سالهاى تحصیل خود از امر تدریس نیز غافل نماند و بسیارى از کتب درسى را تدریس می کرد.
فعالیتهاى علمى و فرهنگى
فعالیتهاى علمى و فرهنگى آیت الله امینى فراوان است. از جمله می توان به سفرهاى تبلیغى او در مناطق مختلف کشور اشاره کرد. همچنین معظم له در بسیارى از سمینارهاى علمى داخل و خارج کشور حضور داشته و به ایراد سخن پرداخته است که برخى از آنان به چاپ رسیده است.
او در سال ۱۳۴۴ کتاب «دادگستر جهان» را نوشت. این کتاب در زمانى به چاپ رسید که حملات دشمن به مسأله مهدویت بسیار بود و بسیارى از جوانان مىخواستند با زندگى حجّت دوازدهم آشنا شوند.
برخى از تألیفات آیت الله امینى به شرح زیر است:
۱.بررسى مسائل کلى امامت؛
۲. همه باید بدانند؛
۳. بانوى نمونه اسلام؛
۴. اسلام و تمدن غرب؛
۵. آموزش دین ۴ جلد؛
۶. آیین همسردارى؛
۷. آیین تربیت؛
۸. خودسازى؛
۹. دروس، من الثقافه الاسلامیه؛
۱۰. انتخاب همسر؛
۱۱. اسلام و تعلیم و تربیت؛
۱۲. آشنایى با مسائل کلى اسلام؛
۱۳. وحى در ادیان آسمانى؛
۱۴. در کنفرانسها؛
۱۵. تعلیمات دینى دوره ابتدایى و راهنمایى تحصیلى.
۱۶. الگوهاى فضیلت؛
۱۷. خداشناسى؛
۱۸. پیامبرشناسى و پیامبر اسلام؛
۱۹. زن در اسلام؛
۲۰. آشنایى با مسائل کلى اسلام؛
۲۱. انضباط اقتصادی؛
۲۲. امر به معروف و نهی از منکر مهمترین واجب فراموش شده؛
۲۳. نماز نور چشم پیامبر اعظم؛
۲۴. جهاد با نفس مهمترین جهاد فراموش شده؛
۲۵. دادگستر جهان؛
۲۶. پرتوی از اسلام؛
۲۷. اسلام و تعلیم و تربیت؛
۲۸. گفتارهای اخلاقی؛
۲۹. ازدواج و راه‌حلها؛
۳۰. خاطرات به قلم خود ایشان.
در خاتمه گفتنی است که اکثر کتاب‌ها به یک یا چند زبان خارجی ترجمه و چاپ شده است.
فعالیتهاى سیاسى
فعالیت هاى مهم سیاسى آیت الله امینى از سال ۱۳۴۱ با شرکت در جلسهاى سرّى که مفاد آن اصلاح حوزه علمیه قم، تبلیغ اسلام، امر به معروف و نهى از منکر و سعى در اجراى احکام سیاسى، اجتماعى و اقتصادى اسلام بود، آغاز شد. این جلسه بعدها به تشکیل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم منجر شد. آیت الله امینى یکى از اعضاى فعال آن در پیش و پس از انقلاب اسلامى بوده است.
او در مسأله بازداشت امام(ره)و تبعید او به نجف و ترکیه، رابط میان امام(ره) و برخى از علما بود که به دلیل اینگونه فعالیتها مورد تعقیب واقع شد. او در دوران حضور امام(ره)در پاریس به دیدار او رفت و از یازده نفرى بود که پس از ارتحال آیت الله حکیم، اعلامیه مرجعیت امام خمینى(ره)را امضا کرد.
پس از انقلاب نیز در فعالیتهاى سیاسى گوناگون شرکت داشت و همواره مدافع امام(ره)و مقام معظم رهبرى بود.
برخى از مسؤولیتهاى او پس از انقلاب اسلامى به شرح زیر است:
۱) نماینده امام(ره)در امور استان هرمزگان؛
۲) نماینده امام(ره)در امور استان مازنداران؛
۳) نماینده امام(ره) ( در اجراى فرمان عفو در همدان، ملایر و نهاوند؛
۴) عضویت در شوراى بازنگرى قانون اساسى با حکم امام(ره)؛
۵) سه دوره نمایندگى در مجلس خبرگان از چهار محال و بختیارى؛
۶) نایب رئیس مجلس خبرگان؛
۷) ریاست دبیرخانه مجلس خبرگان؛
۸) عضویت در هیأت امناى دانشگاه امام صادق و مجمع جهانى علوم اسلامى؛
۹) عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
۱۰) امام جمعه شهر قم با حکم مقام معظم رهبرى؛
۱۱) عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
آیت الله ابراهیم امینی شامگاه روز جمعه مورخ ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ و همزمان با شب اول ماه مبارک رمضان ۱۴۴۱ دار فانی را وداع گفت.
روحش شاد و یادش گرامی باد
روابط عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
