بیش از یک ماه از ورود جو بایدن رییس جمهور جدید آمریکا به کاخ سفید می گذرد . پیش از ورود او به کاخ سفید برخی با تحلیلهای ساده انگارانه ، منتظر تغییرات چشمگیر در سیاستهای جهانی ایالات متحده آمریکا بودند. اما در هفتههای اخیر برخی رفتارهای وی در عرصه بینالملل، نشان داد که هیچ فرقی بین روسای جمهور آمریکا در استراتژی کلان وجود ندارد . گرچه ممکن است در برخی تاکتیکها و نحوه تعامل فرقهایی داشته باشند. در ادامه به بررسی و تحلیل اجمالی برخی از این حرکات و رفتارها در عرصه بین الملل می پردازیم :
۱ – پس از الزام دولت به اجرای قانون راهبردی برای لغو تحریمها و آغاز غنی سازی بیست درصد و به دنبال آن توقف اجرای پروتکل الحاقی در پنجم اسفند ماه ، شاهد برخی موضعگیریها از سوی سران جدید کاخ سفید و اروپاییها بودیم که به وضوح ، هیچ تفاوتی با سیاستهای دونالد ترامپ و شروط دوازده گانه وزیر خارجه وی ، برای بازگشت به برجام نداشت . در این مدت طرف غربی نه تنها حاضر به لغو هیچ تحریمی نشد بلکه به تشدید کارشکنیها پرداخته و صریحاً انجام تعهدات برجامی خود را منوط به قبول مذاکره درباره سایر موضوعات مورد علاقه خود ، در زمینههای موشکی و منطقهای کرد . این موضع گیری ها در حالی انجام می شود که سه سال قبل ، هنگام خروج رییس جمهور وقت آمریکا از برجام ، دولت ایران نیز می بایست بر اساس نص صریح قرآن کریم که در صورت عهدشکنی دشمن ، خروج از پیمان را برای حفظ عزت مسلمانان توصیه میکند ، از برجام خارج شده و تمامی تعهداتی را که بر اساس برجام به آنها ملتزم شده بود زیرپا می گذاشت . واشنگتن و متحدان اروپاییش به خوبی می دانند که این آمریکا بود که ابتدا از توافق خارج شد و الزامات خود را نقض کرد. آمریکا علاوه بر نقض، از توافق به صورت کامل خارج شد. بنابراین، این کشور نمی تواند قبل از ورود به برجام، برای اعضای آن شرط و شروط تعیین کرده و وارد فرآیند رسمی مذاکرات در چارچوب برجام شود. اینک مقامات اروپایی با علم به این موضوع که در قضیه توافق هسته ای بدهکار هستند، از موضع طلبکار ورود کرده و برای ایران و حفظ توافق دستور کار تعیین می کنند .
۲ – آمریکا پنجشنبه به دستور بایدن به مناطق مرزی سوریه و عراق حمله کرد. آمریکاییها مدعی هستند که این حمله در پاسخ به حمله نیروهای مورد حمایت ایران به پایگاه آمریکایی در اربیل بوده است. در پی این حمله ، پنتاگون در بیانیه ای اعلام کرد : ارتش امریکا به دستور «جوبایدن» مواضع متعلق به گروههای مقاومت را در شرق سوریه بمباران کرده است. در بیانیه پنتاگون آمده است: «نیروهای ارتش امریکا به دستور رئیسجمهور بایدن عصر پنج شنبه چند حمله هوایی به زیرساختهای مورد استفاده گروههای مورد حمایت ایران در شرق سوریه انجام دادند.» در ادامه این بیانیه آمده است: «رئیسجمهور بایدن برای محافظت از پرسنل امریکا و ائتلاف اقدام خواهد کرد. همزمان، اقدام ما واکنشی سنجیده بود که هدف از آن کاستن از تنشها در وضعیت کلی موجود در شرق سوریه و عراق بود.»
همچنین آمریکا علاوه بر حمله نظامی به خاک سوریه و عراق ، اخیرا به دنبال تغییر شرایط در عراق و افغانستان است تا بتواند حضور نظامی خود در این کشورها را ادامه دهد. بنابراین، بایدن بر عکس ترامپ، قائل به ابقای نظامی در منطقه است و سیاست سختی را از جنس رویکرد کلینتونها در حزب دموکرات دنبال میکند.با این حساب شاهدیم که رئیسجمهور جدید امریکا بهرغم همه شعارها، از همین ابتدای کار خود رویکردی خصمانه در قبال محور مقاومت در پیش گرفته است .
۳ – در روزهای اخیر، پس از چندین روز مانور رسانه ای با ژست های حقوق بشری در مطبوعات آمریکا و گزارشها و مقالات گوناگون درباره مجرم دانستن بن سلمان در قتل خاشقچی ، بالاخره گزارش این قتل از سوی دولت بایدن البته پس از تماس وی با ملک سلمان پادشاه عربستان و انجام هماهنگی های لازم منتشر شد . این گزارش چهار صفحهای با عنوان «ارزیابی نقش دولت سعودی در کشتن جمال خاشقچی» توسط «آریل هاینس»، مدیر اطلاعات ملی از طبقه بندی محرمانه خارج شد . این گزارش گرچه نقش «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی را در ترور بیرحمانه «جمال خاشقچی»، روزنامهنگار و منتقد برجسته حکومت عربستان سعودی را فاش و اعلام کرد این قتل به دستور مستقیم او انجام گرفته است اما طوری طراحی شده که ضمن گرفتن انگشت اتهام به سمت ولیعهد سعودی امکان حاشا کردن را هم به او بدهد. همچنین در فهرست تحریمهایی که وزارت خزانهداری امریکا بعد از انتشار این گزارش در مورد افراد و عوامل دخیل در قتل خاشقچی اعلام کرد در کمال تعجب، نامی از محمد بنسلمان دیده نمیشود. نحوه انتشار این گزارش خصوصا بعد از تماس بایدن با ملک سلمان نشان داد که نگاه کاخ سفید به عربستان همان نگاه به گاو شیرده است گرچه بایدن مانند ترامپ آن را به صراحت بیان نمی کند .
اینها فقط چند نمونه از رفتارهای بینالمللی مستاجران جدید کاخ سفید در طول یک ماه گذشته است که به وضوح نشانگر عدم تغییر در سیاستهای کلان بین المللی کاخ سفید است .