تشریح نقش قاضی نورالله شوشتری در تقریب مذاهب اسلامی در شبه قاره هند توسط آیت الله جزایری

در راستای برگزاری اولین همایش بین المللی علامه شهید قاضی سید نورالله شوشتری، حضرت آیت الله جزایری، نماینده ولی فقیه در استان خوزستان در نشستی اختصاصی به تشریح نقش قاضی نورالله در تقریب مذاهب اسلامی در شبه قاره هند  پرداخته و رهنمودهایی در راستای برنامه های این نکوداشت ارائه فرمودند که در ادامه تقدیم می گردد:

سلسله نسب خاندان مرعشی:
این خاندان بزرگ و محترم از نوادگان حضرت امام زین العابدین و سید الساجدین علیه افضل صلوات المصلین می‌باشند، که مرحوم شهید قاضی نورالله رضوان الله علیه با ۲۲ واسطه به آن حضرت می‌رسد. این خاندان بزرگ وقتی وارد ایران شده‌اند در منطقه طبرستان)مازندران (وارد شده‌اند .و از بزرگان روحانیت شیعه بوده‌اند و در خصوص دخالت در سیاست و اعمال ولایت هم نظری مثل مرحوم امام خمینی رضوان الله علیه داشته و به تأسیس یک حکومت الهی شیعی مبادرت ورزیده‌اند. دارای همتی بلند و دیدی وسیع بوده تا آنجا که به منطقه خود مازندران اکتفا نکرده شاخه‌ای از آنها به سمت خوزستان عزیمت نموده تا مردم را به مذهب حق دعوت نماید. از آنجا که شوشتر مرکز استان خوزستان بوده است، آن شهر و دیار را محل اقامت خود قرار داده‌اند.‌

اولین سید جلیل القدری که از این سلسله جلیله به شوشتر آمده است جدّ پنجم قاضی شهید سید نورالله مرعشی به نام میرنجم الدین محمود بوده است که حقیر محل مقبره ایشان را در شوشتر به یاد دارم که فعلاً در جای آن بقعه مبارکی به نام زینبیه ساخته شده است. هجرت آن بزرگوار که دهها سال قبل از صفویه بوده است باعث انتشار تشیع در شوشتر و نواحی آن گردید. تا آنجا که اطلاع دارم شاخه‌ی دیگر از این شجره مبارکه به تبریز و شاخه دیگر به کرمان رفته‌اند و همین هدف را دنبال نموده‌اند که هم اکنون از اعقاب آنان علماء اعلام و شخصیت‌های خدمتگذار وجود دارد و به مرور زمان شاخه‌ای به شبه قاره‌ی هند، و هم اکنون در سراسر دنیا منتشر می‌باشند. علاوه بر میر نجم الدین محمود، در شوشتر بقعه مبارکه‌ای به نام سید محمد شاه وجود دارد که مورد علاقه واعتقاد مردم است و مردم برای حوائج خود نذر می‌نمایند برای آنجناب، و مومنین هم در این اواخر به تعمیر و ترمیم بناء آن مبادرت نموده‌اند.

اجداد قاضی نورالله در شوشتر:
اولین جد قاضی نورالله عالم جلیل القدر و مجاهدی بوده است به نام سید نورالله، بدینصورت که قاضی نورالله متولد سال ۹۵۶ در دارالمومنین شوشتر فرزند سید میر شریف و ایشان نیز فرزند سید میر نورالله بوده است که باید از او یاد کنیم به سید نورالله کبیر. اولین پادشاه صفوی شاه اسماعیل بوده است آن طور که شنیده شده است در سن ۱۳ سالگی به سلطنت رسید. او فردی بلند همت و پولادین اراده بود که از مقر اصلی خود اردبیل به سمت تبریز حرکت کرد آنجا را به تسخیر و مرکز حکومت خود نمود سپس از آنجا هم به مناطق دیگر لشکر کشی کرد و کوشید تا ایران را از تشتت و ملوک الطوایفی خارج و یکپارچه نماید.
 به هدف خود نیز رسید او به مرکز ایران اکتفا نکرد و مسیر خود را ادامه داد تا خوزستان که سمت جنوب کشور و مرز با عراق بوده ادامه داد .در شهری که وارد می شد از مردم آن شهر می‌خواست تا پیوند خود را با ولایت تحکیم بخشند .به شوشتر که آمد از مذهب مردم جویا شد گفتند شیعه اثنی عشری هستند دچار شک و تردید شد، شب هنگام با لباس مبدل به گشت زنی در شهر پرداخت. به درب خانه‌ها می‌رفت و می‌پرسید شما چه مذهب دارید پاسخ می‌دادند ما مذهب سید نورالله داریم .شاه در غضب شد که سران حکومت که گفته اند مذهب مردم شوشتر تشیع است به من دروغ گفته‌اند و حال آن که آنان مذهب سید نورالله دارند .گفتند قبله عالم این سید نورالله عالم بزرگ و پدر روحانی مردم است و او بزرگ علمای شیعه است  و مردم به مقتضای ارادتی که به او دارند و مذهب خود را مدیون خدمات او می دادنند اینطور می‌گویند. گفت :علی هذا من باید این آقا را ببینم و بررسی کنم، آمدند به نزد سید و جریان را بعرض رسانده درخواست کردند که به نزد شاه برود و در این جا دو روایت وجود دارد یکی اینکه سید به علت کهولت سن و ناتوانی عذرخواهی کرد سرانجام شاه خود به دیدن آن عالم جلیل القدر آمد و روایت دوم اینست که سید را در مسندش بلند کردند و به نزد شاه بردند .شاه در محضر سید از بیانات رسا و علوم فراوان وی مستفیض شد و دل در گرو ارادت و سر در خط فرمان او آورد و به مسلک مریدان او پیوست  و دستور داد تمام املاک و اراضی منطقه تحت امر و فرمان سید باشد و در هر زمینه اوامر او مطاع است و بدینسان مردم شوشتر و شهرهای مجاور در امن و امان و مورد احترام قرار گرفتند .شاه از آنجا به عزم عراق حرکت کرد ابتدا بصره را تسخیر و سپس به بغداد لشکر کشید، بگذریم .

وجه تسمیه به سادات مرعشی:
   در سلسله اجداد آن بزرگوران فردی بوده است به نام ابی الحسن علی المرعشی که علامه شهیر آیه الله نجفی مرعشی می‌فرماید هوالذی الیه ینتهی نسب کل مرعشی فی العالم و به اشتهروا. و کلمه مرعش چنانکه گویند شهری است از بلاد سوریه نزدیک ترکیه که محل اقامت آن جناب بوده است در طول سنین متمادیه و بدین سبب موسوم به مرعشی شد. بعضی توجیهات دیگر گفته‌اند که بعید به نظر می‌رسد .

نحوه برگزاری همایش قاضی نورالله:
با توجه به اینکه قاضی نورالله اهل شوشتر است می‌تواند یکی از محورهای تحقیق شوشترشناسی باشد. شوشتر، دزفول، بهبهان و اکثر شهرهای خوزستان مهد علماء، دانشمندان و شعراء و هنرمندان بزرگ بوده است که می‌توان بالتبع از آنان سخن گفت. خاندان مرعشی و خدمات آنان به مذهب حق یکی دیگر از این محورهاست .شرح احوال قاضی نورالله بویژه آثار و تألیفات ایشان که علامه محقق آیه الله نجفی مرعشی در مقدمه احقاق الحق از آنها یاد کرده اند. وعلی الظاهر فاضل متتبع جناب دکتر خواجه پیری به بسیاری از آن‌ها چه خطی و چه چاپی دست یافته‌اند. به خصوص اثر گرانمایه احقاق الحق که در تأیید کتاب کشف الحق و نهج الصدق علامه حلی و رد بر ایرادات قاضی روزبهان نوشته شده است بسیار عمیق و دقیق و جامع و کامل است، مخصوصاً با حواشی و تعلیقات علامه محقق گرانقدر آیه الله نجفی مرعشی (قدس سره) و همچنین کتاب شریف مجالس المومنین و سایر کتبی که در فقه، اصول، تفسیر، کلام، فلسفه، شعر و ادب نوشته شده است.

پیشنهاد در ارتباط با مرقد منور قاضی نورالله در هندوستان:
ما می‌توانیم یکی از مباحث کنگره را توجه به مرقد شهید قرار دهیم. زیرا علاوه بر تجلیل از آن بزرگوار که وظیفه ماست، آثار اجتماعی مثبتی نیز در شبه قاره خواهد داشت. باید عرض کنم که الان مسلمانان آن دیار هیچ پایگاه و مرکزیتی ندارند و از طرف دیگر رو به اضمحلال و فروپاشی می‌روند. در گذشته که ما به یاد داریم کل جمعیت هند هشتصد میلیون بود که می‌گفتند سیصد میلیون آن مسلمان است چه شیعه و چه سنی پس چه شده است که الان جمعیت هند بالغ بر یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون است می‌گویند بیش از یک میلیارد هندو و بقیه مسلمانند و شیعیان زیر پنجاه میلیون نفر می‌باشد و از لحاظ سیاسی و اقتصادی بسیار مستضعف و ضعیفند .نمی‌دانم به علت فشارها مجبور به مهاجرت شده‌اند یا مشکلات دیگری در کار است. در هر تقدیر به نظر حقیر بهترین مکان بلکه تنها مکان مناسب برای آن که پایگاهی برای شیعیان بلکه کل مسلمین بشود، شهر آگره و مرقد مطهر قاضی است، زیرا شخصیت قاضی مورد توجه عموم حتی هندوان است و بالقوه می‌تواند یک زیارتگاه خوب برای مسلمانان آن دیار باشد.

در آنجا می‌توان برنامه اردوهای زیارتی و سیاحتی را فعال کرد و در جمیع مناطق هند و پاکستان و بنگلادش تبلیغ کرد. نکته مثبت دیگر همجواری آن است با تاج محل که می گویند از عجائب سبعه عالم و یک قطب گردشگردی است که اگر مرقد قاضی بصورت مجلل بنا شود در کنار تاج محل مورد استقبال توریست‌های دنیا قرار خواهد گرفت. در همین رابطه می‌توان هتل‌های متعدد در اختیار جوانان شیعه برای پذیرایی از واردین بوجود آورد تا منبع اشتغال خوبی هم باشد برای آنان، فراموش نشود که ارادت و سنخیت هندوها که قدرت را دست دارند با شیعیان زمینه مثبتی است برای این کار در سفری که مدتی پیش به مناسبت شرکت در کنفرانس اسلام وصلح جهانی داشتم، یکی از رهبران بزرگ هندوها از مدعوین بود .سخنرانی خود را اختصاص داد به مدح و منقبت مولای متقیان علی علیه السلام و از آنحضرت به مولای کائناتو تعبیر کرد و سپس با آهنگی حزین در رسای امام حسین اشعاری سرود، هندوان علاقه و اعتقاد راسخی به امامان شیعه دارند. خوشبختانه مقدمات این کار بوسیله برادر فاضل و زحمتکش جناب دکتر خواجه پیری فراهم گشت، ایشان زمین‌های اطراف را خریداری و به ساخت حرم و رواق های اطراف در ابعاد وسیع همت گماشته است .در دیداری که با حجه الاسلام رئیسی تولیت آستان قدس رضوی داشتیم ایشان هم وعده مساعدت در امر کاشی کاری و نماسازی مرقد را دادند و قرار شد هیأتی از مهندسین آستان با مهندسی ناظر ساختمان به اتفاق به هند رفته و از محل بازدید کنند و پیشنهاد خود را بگویند. بعلاوه مقدمات یک حوزه علمیه شیعی و یک دانشگاه هم در کنار مرقد منظور گردیده است. بنابراین کار پیشرفت خوبی داشته است اگر مقداری اهل حل و عقد توجه کنند تا مقصد راه دوری نیست. از اینکه بسیار مصدع شدم عذر می‌خواهم.