به گزارش روابط عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به نقل از حوزه، آیت‌الله محمود رجبی در جلسه درس اخلاق ماه رمضان دفتر مقام معظم رهبری که دیروز (۲۵ اسفندماه) در حسینیه امام خمینی(ره) قم برگزار شد، به بیان اهمیت تسبیح و جایگاه آن در نظام هستی پرداخت و با اشاره به آیات قرآن کریم، اظهار داشت: خداوند متعال در آیات متعددی خود را تسبیح کرده است. به عنوان مثال می‌فرماید: “سبحان الذی اسری بعبده لیلاً من المسجد الحرام”. این تسبیح نشان‌دهنده منزه‌بودن خداوند است و خود خداوند بر این حقیقت شهادت می‌دهد که جز او معبودی نیست.
تسبیح، غذای ملائکه و رمز بقای موجودات
وی با اشاره به روایات، افزود: در روایات آمده است که غذای ملائکه تسبیح است. اگر ملائکه تسبیح نگویند، از بین می‌روند، همان‌گونه که انسان‌ها بدون غذا نمی‌توانند به حیات خود ادامه دهند. حتی حیوانات نیز تا زمانی که تسبیح می‌گویند، زنده هستند و زمانی که تسبیح آن‌ها قطع می‌شود، زمان مرگشان فرا می‌رسد.
عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: این حقایق فراتر از درک ما هستند و نشان‌دهنده این هستند که عالمی فراتر از آنچه ما می‌بینیم، وجود دارد. تسبیح تنها مختص انسان‌ها نیست، بلکه تمام موجودات عالم به نوعی خدا را تسبیح می‌کنند.
معنای تسبیح و انواع آن
آیت‌الله رجبی در ادامه به معنای تسبیح پرداخت و گفت: تسبیح در لغت به معنای منزه‌دانستن خداوند از هر عیب و نقصی است. خداوند کامل‌ترین وجود است و هیچ نقصی در او نیست. تسبیح انواع مختلفی دارد، از جمله تسبیح لفظی که در نماز و ذکرهای پس از نماز به آن پرداخته می‌شود.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با اشاره به تسبیحات حضرت زهرا(س)، افزود: تسبیح لفظی مانند تسبیحات حضرت زهرا(س) که شامل ۳۴ بار “الله‌اکبر”، ۳۳ بار “الحمدلله” و ۳۳ بار “سبحان‌الله” است، از جمله ذکرهای بسیار ارزشمند است که به ما از سوی اهل‌بیت(ع) آموزش داده شده است.
تسبیح قلبی و علمی
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه به تسبیح قلبی و علمی اشاره کرد و گفت: تسبیح قلبی به این معناست که انسان با تمام وجودش به این باور برسد که خداوند منزه از هر عیب و نقصی است. تسبیح علمی نیز به این معناست که انسان با استدلال‌های عقلی به این نتیجه برسد که خداوند کامل‌ترین وجود است و هیچ نقصی در او نیست.
رئیس موسسه آموزش و پژوهشی امام‌خمینی(ره) در ادامه تأکید کرد: تسبیح تنها یک ذکر لفظی نیست، بلکه یک حقیقت عمیق است که تمام موجودات عالم را به سوی کمال هدایت می‌کند. ما باید با تسبیح، خود را به خداوند نزدیک کنیم و از نعمت‌های بی‌شمار او شکرگزار باشیم.
تحلیل مفاسد اجتماعی
آیت‌الله رجبی به تحلیل مفاسد اجتماعی اشاره کرد و گفت: در این زمینه نظریات مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند عوامل محیطی مانند آب و هوا تأثیر گذارند، برخی دیگر منطقه جغرافیایی را مؤثر می‌دانند و عده‌ای نیز انسان را مجبور می‌پندارند که در این نظام قرار گرفته است. اما امیرالمؤمنین علی(ع) در نهج‌البلاغه فرموده‌اند: «مؤمن همیشه ابتدا به نفس خودش می‌نگرد و می‌پرسد من چه کردم که این اتفاق افتاد» اگر انسان باور کند که خدا منزه از هر عیب و نقصی است، در قلبش این اعتقاد راسخ می‌شود که هر مشکلی پیش آمده، ناشی از کوتاهی خود اوست.
استاد اخلاق گفت: این نگاه، تسبیح قلبی نام دارد و بسیار مهم است. وقتی انسان به این درجه از ایمان برسد، تسلیم محض دستورات الهی می‌شود و باور می‌کند که هرچه خداوند دستور داده، بهترین است. این مفهوم در زیارت حضرت معصومه(س) نیز آمده است، یعنی ما به هرچه خداوند مقرر کرده، راضی هستیم و می‌گوییم الحمدلله.
زیبایی‌های الهی در مصائب؛ از عاشورا تا زندگی روزمره
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به مصائب عاشورا و سخنان حضرت زینب(س) تأکید کردند: ایشان در برابر دشمن فرمودند: «ما رأیت الا جمیلا»، یعنی من جز زیبایی چیزی ندیدم. این نگاه ناشی از تسبیح قلبی است که در عمق جان انسان ریشه می‌دواند و به او می‌فهماند که هرچه خداوند مقرر کرده، زیباست.
وی در ادامه به ذکر تکوینی اشاره کردند و گفت: کل عالم هستی نشان‌دهنده عظمت و منزه بودن خداست. هر موجودی در این جهان، به گونه‌ای آفریده شده که بهترین عملکرد را دارد. حتی چیزهایی که ما به ظاهر بی‌فایده یا ناقص می‌پنداریم، مانند آپاندیس، در واقع نقش مهمی در بدن ایفا می‌کنند. علم بشر بسیار محدود است و قرآن می‌فرماید: «و ما اوتیتم من العلم الا قلیلا»، یعنی شما جز اندکی از علم را نمی‌دانید.
تسبیح موجودات و درکی فراتر از حواس ظاهری
آیت‌الله رجبی در پایان به باطن عالم اشاره کرد و گفت: همه موجودات در باطن خود، تسبیح خدا را می‌گویند و سجده‌کنان در برابر عظمت او خاضع هستند. این تسبیح را تنها کسانی می‌شنوند که گوش جانشان به عالم باطن گشوده باشد. قرآن می‌فرماید: «لا تفقهون تسبیحهم»، یعنی شما تسبیح آن‌ها را درک نمی‌کنید. این نشان‌دهنده آن است که حقایق بسیاری در عالم وجود دارد که فراتر از درک حواس ظاهری ماست.
