به گزارش روابط عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به نقل از حوزه، در جلسه درس اخلاق آیت‌الله محمود رجبی موضوع «معرفت نفس و نقش آن در شناخت خدا و رسیدن به سعادت» مورد بررسی قرار گرفت.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه در جمع طلاب مدرسه علمیه معصومه قم با استناد به آیات قرآن و روایات تأکید کرد که شناخت خود، نه تنها یک امر فردی، بلکه پایه‌ای اساسی برای ساختن جامعه‌ای الهی و توحیدی است.
معرفت نفس؛ گام اول در مسیر کمال
آیت‌الله رجبی به این نکته اشاره کرد که انسان‌ها اغلب در شناخت خود دچار اشتباه می‌شوند و این جهل به نفس آن‌ها را از مسیر درست زندگی دور می‌کند.
وی با استناد به کلام نورانی امیرالمؤمنین علی(ع) ” مَن لَم یَعرِفْ نَفسَهُ بَعُدَ عَن سَبیلِ النَّجاهِ ، و خَبَطَ فی الضَّلالِ و الجَهالاتِ کسی که خود را نشناسد، از راه نجات دور می‌شود و در وادی گمراهی و نادانیها قدم می‌نهد” گفت: این جمله نشان‌دهنده آن است که شناخت خود، نه تنها یک امر مهم، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در مسیر کمال انسانی است.
عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: معرفت نفس انسان را از دام خودخواهی و منیت رها می‌کند و او را به سوی تواضع و فروتنی سوق می‌دهد. اگر این معرفت به باور قلبی تبدیل شود، زندگی انسان را متحول می‌کند.
معرفت نفس و معرفت خدا؛ دو بال پرواز به سوی سعادت
وی در ادامه افزود: معرفت نفس و معرفت خدا دو عنصر جدایی‌ناپذیر هستند. اگر انسان خود را بشناسد، قطعاً خدا را نیز خواهد شناخت. به تعبیر امام باقر(ع): هیچ معرفتی هم‌تراز معرفت انسان به خودش نیست. این شناخت، انسان را به این درک می‌رساند که همه چیز در این عالم وابسته به خداست و هیچ موجودی از خود استقلالی ندارد. این باور، انسان را از توجه به غیر خدا بازمی‌دارد و او را به سوی توحید واقعی سوق می‌دهد.
آیت الله رجبی با اشاره به گفتار علامه طباطبایی(ره) که “جهل به نفس، سرآغاز همه رذائل اخلاقی است” بیان کرد: در مقابل این جهالت، شناخت خود و خدا، انسان را از خودخواهی و منیت رها می‌کند و او را به سوی توکل، شکر و اطاعت واقعی از خدا سوق می‌دهد.
معرفت نفس و نقش آن در جامعه
وی در بخش دیگری از سخنان خود به نقش معرفت نفس در جامعه اشاره و تأکید کرد که اگر انسان‌ها خود را بشناسند، جامعه نیز به سمت صلاح و سعادت حرکت خواهد کرد. جامعه‌ای که افرادش خود را نشناسند، دچار انواع مشکلات اخلاقی و اجتماعی می‌شود. این شناخت، نه تنها فرد را اصلاح می‌کند، بلکه تأثیرات مثبتی بر کل جامعه دارد. جامعه‌ای که بر پایه معرفت نفس و توحید بنا شده باشد، از ظلم، فساد و نابرابری به دور خواهد بود.
معرفت نفس و توحید در عمل
عضو مجلس خبرگان رهبری به این نکته اشاره کرد که معرفت نفس و توحید تنها در حد نظریه و اندیشه باقی نمی‌ماند، بلکه باید در عمل نیز تجلی پیدا کند. اگر انسان باورش داشته باشد که همه چیز از خداست، در عمل نیز تنها به او توکل می‌کند و از غیر او استعانت نمی‌جویداین باور، انسان را در برابر مشکلات زندگی مقاوم می‌کند و به او آرامش می‌بخشد.
آیت‌الله رجبی در پایان گفت: همه ما باید در مسیر شناخت خود و خدا تلاش کنیم و این معرفت را تنها در حد مفاهیم ذهنی محدود نکنیم، بلکه آن را به باور قلبی تبدیل کنیم، تنها در این صورت است که انسان می‌تواند به سعادت واقعی دست یابد و از دام جهالت و گمراهی رهایی پیدا کند.
