در راستای برگزاری همایش نکوداشت قاضی نورالله شوشتری کتابی تحت عنوان «شناخت نامه قاضی نورالله شوششتری» به همت دفتر اموربین الملل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم منتشر شد.
در مقدمه این کتاب که در قالب ۱۰۴ صفحه رقعی به چاپ رسیده، آمده است:
قال رسول الله: «عند ذکر الصالحین تنزل الرحمه»
فرهنگ، تمدن و حیات انسانی بیش از هر چیز، مدیون حضور و فداکاری فرزانگانی است که با اندیشه و عمل خویش همچون مشعلی فروزان فراروی جامعه قرار گرفتهاند و آنان را به خارج شدن از ظلمت جهل و شهوت و وارد شدن به نور دانش، پاکی و پارسایی فرا میخوانند. بدون تردید در این میان سهم آنانی که خود، در راه به دست آوردن کمالات علمی و عملی سرآمدند، بیشتر است. به درستی اگر نهضت انبیای الهی و مشعل فروزان رهروان آنان، جوامع بشری را گرمی نمی بخشید، آیا میتوان از زندگی بشریت در سایه حکومت قدرتمندان هواپرست و خود خواهان غیر مهذب، جز مردابی متعفن و آکنده از ظلم و ستم، تصویر دیگری یافت.
قاضی نورالله شوشتری در شرایطی یک تنه مشعل هدایت امت اسلامی را به دست گرفت که کمتر کسی» باور میکرد انوار تابناک این مشعل، روزگاری اقصی نقاط جهان را در نوردد و در پس سالها و قرنها یأس و ناامیدی عاشقان حقیقت و رهروان دلریخته را امیدی دوباره بخشد، به راستی فیض انفاسی قدسی و دم مسیحایی این رهرو خستگی ناپذیر وادی عشق، برجان مرده بشریت حیاتی دوباره بخشید و اعجاز گونه شب سیاه ظلم و خفقان را به صبح عدالت و آزادی رسانید و جانهای بسیاری را به سوی وصل جانان کشانید. آری گرچه او شخصیتی جامع الاطراف بود، در علوم متعددی تبحر داشت و کمالات علمی و مقامات اخلاقی و عملی جمع کرده بود. اما اندیشههای اخلاقی و عرفانی ایشان درخشش در خور توجهتری دارد. به طوری که شخصیت قاضی نورالله شوشتری جز از اخلاق و عرفان راه به جایی نمیبرد.
در این میان همایش نکوداشت قاضی نورالله شوشتری با هدف تبیین و تحقیق در اندیشه و سیره میراث معنوی ایشان در جهان اسلام تشکیل میگردد. دلیل انتخاب این موضوع در پرده ماندن اندیشههای قاضی نور الله شوشتری در عرصه تحقیق و پژوهش در ایران و جهان اسلام و نیاز جدی جامعه با تقویت معنویت و سلوک عمر و علمی ایشان است. کتاب حاضر شامل گزیدهایی از آثار قاضی نورالله شوشتر ی است، اغلب سرفصلهای این کتاب، مقالات مستقلی را شکل میدهد.
اهداف تدوین این کتاب عبارتند از :
۱- غنای علمی و سعی بر توصیف جامع از قاضی نورالله شوشتری
۲- تحلیل نظریهپردازی و مدلهای انتقالی درباره ایشان
۳- ارائه نوآوری، ابداع فکری و اندیشهای ایشان به مباحث جدید
افزون بر این، این طرح زمینه توجه بیشتر به سمع و جایگاه تمام گروههای مسلمان شبه قاره هند در دوره اسلامی را فراهم خواهد نمود. ضرورت و اهمیت این همایش زمانی بارزتر خواهد شد که در نظر آریم، فرهنگنامهها، دایرهالمعارفها، دانشنامهها، تک نگاریهای منتشر شده موجود در شبه قاره هند با عنوان اسلام و شیعه توجه اندکی به شخصیت ایشان داشته است. هنوز در شبه قاره هند نقش عالمان دینی شیعی و شخصیتهای دینی، عرفانی، صوفیان، مورخان و نویسندگان، عالمان برجسته حوزههای علمیه شیعی در شبه قاره هند، مسجدها و حسینیهها، شهرهای مسلمان و شیعه نشین، دیوان، فرقههای مختلف شیعه در شبه قاره، جشنهای مذهبی موقوفات و بناهای تاریخی خاندان سادات و زبانها و لهجه و فرهنگ عامه و اصطلاحات عامه برای جهان اسلام ناشناخته مانده است.
در تولید و ساماندهی این اثر از مشارکت علمی و خدمات ارزشمندآقایان دکتر بیدهندی، دکتر محمد زین العابدین و دیگر محققان و بزرگان هند استفاده شده است. پیشاپش از همه عزیزان شبه قاره و سایر صاحب نظران ایرانی که زینت بخش این همایش علمی هستند کمال تشکر و قدردانی را داریم. امیدواریم از رهگذر تلاشهای علمی این صاحب نظران زمینه آشنایی و تدبر بیشتر در آثار قاضی نورالله شوشتری فراهم شود.
همچنین فهرست مطالب این کتاب به شرح ذیل است:
مقدمه / ۱۱
فصل اول تکوین و شکل گیری شخصیت قاضی نورالله شوشتری / ۱۵
نسب نامه / ۱۷
تولد و بالندگی / ۱۸
به سوى مشهدمقدس / ۲۰
هجرت / ۲۰
دلیل پذیرش حکم قضاوت / ۲۱
فرزندان قاضی نورالله شوشتری / ۲۲
۱)علامه سید محمد یوسف / ۲۳
۲)سید علامه شریف الدین / ۲۳
۳) سید علامه علاءالملک / ۲۴
۴) ابوالمعالی / ۲۴
۵)سید علاءالدوله / ۲۵
اساتید قاضی نورالله شوشتری / ۲۵
۱. میر سید شریف (پدر قاضی نورالله) / ۲۵
۲. مولانا محمد ادیب قاری شوشتری / ۲۶
۳. مولانا عمادالدین محمود طبیب شیرازی / ۲۶
۴. عبدالرشید شوشتری / ۲۶
۵. عبدالوحید / ۲۷
فصل دوم فعالیت های سیاسی اجتماعی قاضی نورالله شوشتری / ۲۹
علت مهاجرت قاضی نورالله به شبه قاره هند / ۳۱
وضعیت شیعیان شبه قاره هند در عصر قاضی نورالله / ۳۲
مناصب قاضی نورالله شوشتری در دربار اکبر شاه / ۳۴
۱-منصب قاضی القضاه لاهور / ۳۴
۲-محتسب قاضی به کشمیر / ۳۷
۳- قاضی ارتش / ۳۷
۴- واگذاری اراضی / ۳۸
۵- تحقیقات درباره امور مذهبی و خیریه / ۳۸
فصل سوم کتاب شناخت قاضی نورالله شوشتری / ۳۹
فصل چهارم طبقه بندی آثار قاضی نورالله شوشتری / ۵۱
طبقه بندی آثار / ۵۵
نگاشتهای علامه قاضی نورالله شوشتری در علوم اسلامی / ۵۷
الف: تفسیر آیات الاحکام / ۵۷
ب: فقه / ۵۸
پ: اصول فقه / ۵۸
ت: حدیث و افکار / ۵۸
ث: کلام / ۵۹
ج : منطق / ۶۰
چ: فلسفه / ۶۰
ح: ریاضی / ۶۰
خ: رجال / ۶۰
د: صرف و نحو / ۶۱
ذ: معانی و بیان / ۶۱
ن: ادب / ۶۱
و: ادعیه / ۶۱
فصل پنجم سیمای قاضی نورالله شوشتری در نگاه فرزانگان / ۶۳
تشیع و اهل سنت / ۶۳
الف: علمای شیعه / ۶۵
ب. علمای اهل سنت / ۶۸
فصل ششم میراث قاضی نورالله شوشتری در شبه قاره هند / ۷۱
دانش آموختگان مکتب قاضی نورالله شوشتری / ۷۳
فصل هفتم میراث معنوی قاضی نورالله شوشتری در شبه قاره / ۷۵
احیاء میراث کلامی شیعه درشبه قاره / ۷۷
مختصات اندیشه کلامی قاضی نورالله شوشتری / ۷۸
۱.مبارزه با گرایشها، نه مذاهب / ۷۹
۲. پرهیز از خشونت کلامی ، با تاکید بر مشترکات / ۷۹
۳.پاسداشت حرمت صحابه و بزرگان اهل سنت / ۸۰
۴. غلو ستیزی احقاق الحق / ۸۰
قاضی نورالله در تبلیغ مکتب اهل بیت(ع) / ۸۲
قاضی نورالله بنیان گذار جشن میلاد النبی(ص) در شبه قاره / ۸۶
شیوه های تبلیغاتی قاضی نورالله شوشتری / ۸۶
احیاء دین و مذهب تشیع در شبه قاره هند / ۸۹
۱.احیاء دین و دین مداری / ۸۹
۲.احیاء شیعه اثناعشریه در هند / ۹۰
فصل هشتم فرجام / ۹۳
نحوه شهادت قاضی نورالله / ۹۵
دفن قاضی نورالله / ۹۷
مدفن شریف قاضی نورالله / ۹۸
کتابنامه / ۹۹
منابع / ۱۰۲
**علاقمندان می توانند نسخه الکترونیکی این کتاب را از اینجا دریافت کنند**