با گذشت یک سال از فاجعه منا، هر چند بسیاری از رسانه‌های غربی و عربی می‌کوشند در راستای منافع عربستان به سرعت از کنار این فاجعه عبور کنند و آن‌را در حاشیه قرار دهند اما قدر مسلم این است که این فاجعه به‌عنوان یک لکه سیاه در کارنامه مسؤولان سعودی تا ابد باقی خواهد ماند و لزوم تغییر در مدیریت مناسک حج را به‌منظور پیشگیری از وقوع حوادث مشابه مورد تأکید قرار خواهد داد. در این میان از آن‌جا که اتخاذ هر راهکاری مستلزم بررسی دقیق و آسیب‌شناسانه، مشکل است از این‌رو تشکیل کمیته حقیقت‌یاب با حضور نمایندگان کشورهای مسلمان از ضرورت های اولیه ماجراست .
با وجود آن‌که مراسم حج سابقه‌ای به درازای تاریخ دیانت ابراهیمی و استمرار آن در دوران اسلام داشته و به یک امر جاری تبدیل شده که از این بعد امکان شناخت دقیق نیازها و برنامه‌ریزی سنجیده برای فراهم کردن شرایط انجام آن‌را به‌خوبی مهیا ساخته است، سال‌ها است که اخباری چون آتش‌سوزی در منا، انسداد در تونل‌های متصل‌کننده منا به مکه، شیوع انواع بیماری‌ها بین حجاج، خسارت سیل در مکه و… به گوش می‌رسد و مراسم سال گذشته هم با دو واقعه فاجعه‌بار سقوط دکل جرثقیل سنگین ساختمانی و انسداد در مسیر رمی جمرات که به کشته و مجروح شدن هزاران حاجی وعزادار شدن جهان اسلام انجامید؛ فجایعی که در نوع خود بی‌نظیر بود و یک رکورد تاریخی برای اثبات بی‌کفایتی آل‌سعود به ثبت رساند.
این وقایع تلخ و مصیبت‌بار در حالی به وقوع پیوست که شاهان بی‌کفایت سعودی همواره لقب خادمین حرمین شریفین را یدک کشیده و به دیگر کشورهای اسلامی اجازه ورود به عرصه مدیریت حج را نمی دهند. رخ دادن حوادث پی‌درپی مراسم حج سال گذشته دلیل وجود یک خلل بنیادین در حکومت عربستان سعودی است. این خلل ناشی از کارکرد ملک سلمان بن عبدالعزیز در تغییر چیدمان قدرت در داخل خاندان سعودی بوده است. سپردن قدرت به یک شاهزاده کم‌تجربه همچون محمد بن سلمان تنش و درگیری در درون خاندان را فزونی بخشیده است.
از سوی دیگر ورود آل سعود به منازعات منطقه‌ای و مداخله در دیگر کشورها که هم ریشه در نگرش وهابی تکفیری و هم ماهیت استبدادی و وابستگی آنان و ترس از بیداری اسلامی داشته و البته، این مداخلات نه‌تنها امکان تمرکز آنان بر وظایف داخلی، از جمله مراسم بزرگ حج را سلب می‌کند، بلکه نیاز آنان به فشار بر حجاج برای انحراف افکار عمومی را نیز مطرح می‌سازد. عدم رسیدگی به‌موقع به حادثه‌دیدگان و ناتوانی در بازگشایی به‌موقع مسیر، ناشی از کمبود نیروی با تجربه و امکانات و تجهیزاتی است که بخشی از آن به حمایت از نیروهای تکفیری در سوریه و عراق و بخشی برای جنگ علیه مردم مظلوم یمن و سرکوب ملت بحرین گسیل داشته شده است.
اما همان گونه که مقام معظم رهبری در پیام اخیر خود به مناسبت فرارسیدن موسم حج ابراهیمی تاکید کردند، حکّام سعودی به جای عذرخواهی و پشیمانی و تعقیب قضائیِ مقصّران مستقیمِ حادثه‌ی هولناک منا، با نهایت بی‌شرمی و وقاحت، حتّی از تشکیل هیئت حقیقت‌یاب بین‌الملل اسلامی نیز سر باز زدند؛ به جای ایستادن در جایگاه متّهم، در جایگاه مدّعی ایستادند و دشمنیِ دیرین خود با جمهوری اسلامی و با هر پرچم برافراشته‌ی اسلام در مقابله با کفر و استکبار را با خباثت و سَبُک‌سریِ بیشتر آشکار ساختند.
امید است جهان اسلام، آنگونه که باید و شاید، حاکمان سعودی را به درستی بشناسد و جنایات این رژیم خبیث را در گستره‌ی جهان اسلام فراموش نکند و فکری اساسی برای مدیریّت حرمین شریفین و مسئله‌ی حج بکند. (خ-۱۳۰۱)
