بحران سوریه نه تنها پیچیدهترین بحران خاورمیانه است، بلکه به دلیل پیامدهای فرامنطقهای آن به یکی از بحرانهای بینالمللی نیز تبدیل شده است. درگیری اکثر دولتهای خاورمیانه و دولتهای اصلی نظام بین الملل در این بحران به خوبی نشان دهنده اهمیت و ابعاد بحران سوریه است و شاید به همین دلیل تلاشهای منطقهای و بینالمللی در جهت پایان دادن به این بحران تشدید شده است.
در همین راستا نشست ژنو۳ با مشارکت نمایندگان دولت سوریه و بخشی از گروههای مخالف برگزار شد. اما با گذشت پنج روز از آغاز این نشست شاهد آن بودیم که نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه از تعلیق مذاکرات تا ششم اسفندماه خبر داد تا طی این مدت زمینههای نزدیکی بیشتر دیدگاه نمایندگان گروههای مخالف با دولت دمشق ایجاد شود؛ دیدگاههایی که به گفته «بشار الجعفری» سرپرست هیات مذاکره کننده دولتی تحت تاثیر کشورهایی چون عربستان سعودی، ترکیه و قطر گفتوگوهای صلح سوریه را به خطر انداخته است.همچنین پس از این نشست جان کری وزیر امور خارجه آمریکا معارضین را مقصر اصلی شکست مذاکرات ژنو ۳ دانست.
برخی از تحلیلگران بر این باورند که اعلام تعلیق پیش از موعد و غیرمنتظره نشست ژنو۳ و اعلام آمادگی عربستان برای اعزام نیروی زمینی به سوریه اندک زمانی پس از تعلیق نشست ژنو، نشان میدهد که این ۲ رویداد ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و یک طرح کلی را در بر میگیرد که هدف آن افزایش فشارها بر دولت سوریه و برگرداندن موازنه نیروها در سوریه به سود مخالفان پیش از هر بدهبستان سیاسی است.
شکی نیست که رژیم آل سعود بازنده استراتژیک پیروزیهای میدانی اخیر در سوریه است. پیروزیهایی که اوج آن را در عرصه آزادسازی دو شهر تحت محاصره نبل و الزهرا شاهد بودیم. در همین زمینه برخی مقامات ارشد آمریکایی اعلام کردهاند، با توجه به پیشرویهای اخیر ارتش سوریه در مبارزه با تروریستها، اگر حلب نیز سقوط کند، معادلات جنگ در سوریه به سرعت به نفع «بشار اسد» تغییر پیدا میکند.
در همین زمینه روزنامه آلمانی «دی ولت» با اشاره به نقش عربستان در بحران سوریه و حمایت آل سعود از گروه تروریستی داعش ، هدف و انگیزه اعلام آمادگی عربستان برای اعزام نیرو به سوریه برای مقابله با داعش را زیر سوال برده و مینویسد: حاکمان سعودی احتمالا بیش از مقابله با تروریستها، قصد حمایت از آنها را دارند که این امر باعث میشود منطقه بیشتر در بحران و درگیری و هرج و مرج غرق شود.
در روزهای گذشته نیز شاهد برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ بودیم نشستی که امسال تا حد زیادی زیر سایه بحران سوریه قرار گرفت و بیشترین رایزنیهای آن به خاتمه این بحران معطوف شد. وزیر خارجه آمریکا، پس از این نشست اعلام کرد قدرتهای جهانی بر سر توقف فوری درگیریها در سوریه به توافق رسیدهاند. ناگفته پیداست که توافق برای وضع آتش بس فوری در سوریه، در این نشست بیش از آن که اقدامی عملی در جهت پایان دادن به درگیریهای این کشور باشد به تلاشی برای مدیریت بحران سوریه و جلوگیری از دامنه دار شدن ابعاد منطقهای و جهانی آن شباهت دارد.
همچنین در روزهای اخیر و به دنبال اعلام موافقت آمریکا با اعزام نیروهای زمینی عربستان به سوریه شاهد تحرکاتی جدید از سوی عربستان و ترکیه در این زمینه و استقرار جنگندههای سعودی در پایگاه اینجرلیک ترکیه بودیم. هرگونه اقدام نظامی عربستان را میتوان ادامه حمایت نظامی و عملیاتی از گروههای تروریستی دانست.ضمن این که اعزام نیروی نظامی عربستان به سوریه زمینههای لازم برای فرسایشی شدن منازعه و تقویت گروههای تروریستی را بهوجود میآورد.
در نهایت میتوان گفت گر چه کشورهای غربی در ماههای اخیر خصوصا با توجه به موج هجوم آوارگان سوری به کشورهای آنها و مشکلاتی که برای آنها در پی داشته به صورت جدی به دنبال حل بحران سوریه برآمدهاند اما با توجه به مجموعه عوامل فوق بعید است بتوان آینده روشنی را برای نشست ژنو ۳ پیشبینی نمود. (خ-۱۲۸۳)