نامه جمعي از علماي حوزه ی علميه ی قم به اميرعباس هويدا ـ نخست وزير ـ درباره ی اوضاع نابسامان ايران
در تاریخ ۱۳۴۳/۱۱/۲۹
جناب آقاي نخست وزير
رونوشت: ديوان عالي كشور
متأسفانه در سالهاي اخير اقداماتي بر خلاف قوانين اسلام و قانون اساسي در اين كشور مذهبي انجام يافته كه موجبات ناراحتي عموم طبقات را فراهم آورده و فاصله عميقي بين ملت و هيأت حاكمه ايجاد كرده است. ملت و هيأت حاكمه كه بايد متفقاً در پيشرفت و عظمت دين و تعالي كشور بكوشند و با اعتماد و حسن اطمينان به يكديگر در زمينه واحدي فعاليت كنند. با كمال تأسف هر دولتي كه روي كار آمده به جاي آنكه به اين اختلاف خاتمه دهد، آن را شديدتر و احساسات ملت را عليه هيأت حاكمه برافروخته‌تر نموده است. ما نمي‌دانيم متصديان امور چه فكري مي‌كند و در نظر دارند اين مملكت رابه كجا بكشانند. آيا در اين مملكت (به اصطلاح ديني و مشروطه) مردم حق هيچگونه اظهار نظر در سرنوشت خود بايد نداشته باشند؟ خفقان، محدوديت، سانسور، تفتيش عقايد از يك طرف، شكست اقتصاديات و تصاعد هزينه كمرشكن زندگي از طرف ديگر ملت را از پاي درآورده و اگر كسي از وضع موجود اظهار نارضايتي كند، سياهچال زندان و سپس حكم دادستاني ارتش، زندگي تيره ی او را تيره‌تر نمايد. آخر در كدام گوشه جهان تا اين حد فشار، اختناق، حبس، زجر، شكنجه و ترور افكار بر مردم حكومت مي‌كند؟ در كدام كشور مراجع و زعماي ديني، سخن گويان مذهبي، روشنفكران، اساتيد دانشگاه، تجار و اصناف بالاخره طبقات متفكر و فعال كشور حق اظهارنظر در شئون اجتماعي خود ندارد؟ در جهان امروز كجا معمول است عده‌اي مطلق العنان حاكم مطلق بر جان و مال و ناموس مردم باشند و كسي حق فرياد و تظلم نداشته باشد؟ در كدام گوشه دنيا سابقه دارد كه يك مرجع ديني و زعيم فداكار ملي با داشتن مصونيت و صلاحيت قانوني كه از كشور خود دفاع مي‌كند و مي‌گويد نبايد بيگانگان با اتكا به مصونيت مطلق بر مال و جان و ناموس مردم تسلط داشته باشند او را به اتهام ناجوانمردانه «قيام عليه مصالح كشور و تماميت ارضي» تبعيد و در مملكت ديگري زنداني وممنوع الملاقات نمايند؟ آيا اين قسم حكومت در بين ملل نيم وحشي آن هم در دوران حكومت فردي از پست‌ترين انواع حكومت‌ها شمرده نمي‌شده است؟
آقاي هويدا شما سري به زندان‌ها بزنيد و بپرسيد اين اصناف مختلف زنداني: علما، وعاظ، اساتيد دانشگاه، دانشجويان، تجار و اصناف به چه جرمي‌مدتها در زندان به سر مي‌برند، آيا جز دفاع از حريم قرآن و عظمت كشور و تظلم از خفقان و ديكتاتوري جرمي داشته‌اند؟ آيا اگر كسي گفت نبايد اسلام و قرآن مورد تهاجم واقع شود، كشور در چنگ بيگانگان افتد، ثروتهاي سرشار مملكت به يغما رود، اختناق و فشار بر مردم حكومت كند، دولتها در تأمين خواسته‌هاي مردم بايد كوشش نمايند، و بالاخره اگر كسي خواست با استفاده از حق قانوني خود در شئون كشورش اظهار نظر نمايد، بايد در سيه‌چال زندان زندگي كند و با محروميتهاي همه جانبه دست به گريبان باشد؟ ما براي حفظ مصالح عاليه اسلام و كشور عزيز جداً مي‌خواهيم به منظور پايان دادن به وضع خطرناك موجود و رفع اختناق و رفاه حال عامه مردم فكري كنيد و به خواسته‌هاي مردم ترتيب اثر دهيد. طبقات مختلف كشور بالخصوص علماي اعلام و بالاخص حوزه ی علميه قم كه مركز هدايت و پرورش كشور است منتظرند كه هر چه زودتر به وضع موجود خاتمه داده شود و مخصوصاً در اسرع اوقات، رهبر شيعيان، مرجع عاليقدر، حضرت آيت‌الله العظمي آقاي خميني مدظله علي رؤس المسلمين را به قم عودت داده و ساير علما و دانشمندان، اساتيد محترم دانشگاه و دانشجويان و اصناف، تجار و متدينين را آزاد نموده و بيش از اين نسبت به احساسات پاك و گرم مردم بي اعتنايي نشود.
موسي زنجاني، ابوالفضل النجفي الخوانساري ، علي قديري اصفهاني، سيد علي خامنه‌اي، محمد محمدي، حسينعلي منتظري، علي قدوسي ، اكبر هاشمي، ابراهيم اميني، احمد آذري قمي ، محمدعلي گرامي، محمد غلامي، يحيي انصاري شيرازي، ابوالقاسم خزعلي ، مهدي فيض، عبدالعظيم محصلي، علي المشكيني، الاحقر عبدالرحيم الرباني الشيرازي، سيد يوسف حسيني تبريزي، سيدهادي خسروشاهي، سيد ابوالفضل ميرمحمدي ، حسين حقاني، الاحقرسيد مهدي حسيني لاجوردي، صادق‌الخلخالي ، ابوالقاسم مسافري، عباس محفوظي ، هاشم تقديري، علي احمدي ، محمد حسين مسجد جامعي، علي اكبر مسعودي، محمد موحدي لنكراني ، اسماعيل صدر، احمد جنتي ، احمد امامي، ميرآقا موسوي زنجاني، يدالله پورهادي، محمد يزدي ، نعمت‌الله صالحي نجف‌آبادي، مصطفي اعتمادي، سيد موسي شبيري زنجاني، مهدي الحسيني الروحاني ، محمد حسن الحسيني النكراني، محمد حقي، محمدباقر حسني، محمدباقر ابطحي، احمد پاياني، عبدالله جوادي، محمدرضا توسلي ، محمدتقي صديقين، الشيخ محمدالهمداني، محمد تقي مصباح يزدي، حسين نوري ، حسين شب زنده‌دار، علي دواني، علي اكبر موسوي.
۲۹/۱۱/۱۳۴۳
